Reboelje (1): Liefde in tijden van studentenprotest

Het was op een zaterdag en ik weet dat ik me moest inhouden om niet letterlijk te stampvoeten van woede. Op de radio was net het nieuws bekend gemaakt dat minister Deetman ging bezuinigen op de studiefinanciering. En flink ook.
 
Woest was ik. Ik kende de studentenwereld nog maar net, was een half jaartje geleden begonnen aan het HBO Maatschappelijk Werk in Leeuwarden en studeren beviel me goed. Twee dingen kwamen als maatregelen naar voren: er zou een beperkte studietijd worden ingevoerd. Studeren zou niet langer dan zes jaar worden gefinancierd. Kwaaier was ik misschien over de maatregel dat iedere student een Openbaar Vervoerskaart zou krijgen. De reiskostenvergoeding die sommige studenten ontvingen zou verdwijnen en alle studenten – ook zij die niet reisden! – zouden ƒ90,- in de maand kwijtraken voor een ‘gratis’ OV-jaarkaart.

Leeuwarder Courant, 27 februari 1988

Leeuwarder Courant, 3 juni 1988

Mislukte bezetting gebouw Studiefinanciering, 10 juni 1988

Ik was niet de enige die boos was. Op de Bouhof, het gebouw dat meerdere opleidingen van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) huisvestte, werden postertjes opgehangen die opriepen tot protest. Ik besloot iets te doen wat totaal niet bij mij paste: ik ging naar een ‘actiebijeenkomst’. Ik weet niet veel meer van die bijeenkomst, maar wel dat ik het fantastisch om te zien dat zoveel mensen net zo boos waren als ik.
 
Het meest fantastische was echter dat E. er ook was...
 
Ik had E. aan het begin van het studiejaar leren kennen in de introductieweek. Zenuwachtig had ik in lokaal 13.14 in de Bouhof zitten wachten op het begin van die introductiebijeenkomst toen zij bij me aan tafel ging zitten. Het kletste gemakkelijk met E. Ze kwam uit Emmen en woonde op een studentenkamer in de Beijerstraat. ’s Avonds bij het introductiefeest zochten we elkaar weer op en kocht ik voor het eerst een drankje voor een meisje dat ik leuk vond.
 
Helaas kwam E. in een andere basisgroep dan ik, waardoor ons contact maandenlang beperkt bleef tot een ‘hoi’ als we elkaar in de wandelgangen tegenkwamen. In de loop van het jaar ontwikkelde E. zich tot een opvallende verschijning. Niet alleen door alternatieve uiterlijk met rood, omhooggetoupeerde haar (we praten over studiejaar 1987/88), maar ook als actief lid van studentenvereniging Wolwêze waar ze in de PR-commissie zat. Iedereen kende E. en E. kende mij.
 
Dat ze nu ook bij de actiebijeenkomst was verbaasde me niks. Het was iets nieuws voor mij, maar paste helemaal in haar straatje. Het gaf mij de gelegenheid om wat dichter bij E. in de buurt te komen. Er werd een voorstel gedaan om in groepjes van drie bij scholen in Leeuwarden langs te gaan. De drietallen zouden scholieren voorlichten over de bezuinigingen en oproepen mee te doen aan een demonstratie. Ik keek E. aan en een beetje tot mijn verrassing zei ze ja. Afwisselend met F. en B., maar altijd samen met E. ging ik vervolgens bij verschillende scholen langs. Om beurten stonden we voor een klas, vertelden de scholieren dat de bezuinigingen effect zouden hebben op hun toekomst, deelden folders uit en riepen op om naar de demonstraties te komen. Voor de landelijke demonstratie op 16 juni in Den Haag lieten we intekenlijsten achter.
 
Petitie
Maar eerst was er de demonstratie van 2 juni in Leeuwarden. Die demonstratie voerde langs het College van Bestuur (CvB) van de NHL aan de Oostergrachtswal en het Provinciehuis aan de Tweebaksmarkt. Er werden petities aangeboden. Ik herinner me dat het tweepersoons CvB van Stoelinga en Mouwen zich vrij hautain opstelde, anders dan de gedeputeerden Walsma en Dankert die de petitie welwillend in ontvangst namen.
 
Een schattige demonstratie, omdat noch het CvB, noch de provincie natuurlijk invloed hadden op de bezuinigingsplannen van de regering. Hetzelfde gold voor het ‘bezetten’ van het Postkantoor. Schattig, maar eerlijk gezegd, totaal irrelevant voor onze doelen. Toch behaalden we een groot succes: het CvB zegde toe de bussen te betalen die ons op 16 juni naar Den Haag zouden rijden.
 
De eerste helft van juni bestond uit hectische vergaderingen van ons actiecomité dat zichzelf om onduidelijke redenen S.O.S. Leeuwarden had genoemd. Verder werden er nog meer scholen bezocht, er was een stakingsdag op 9 juni, er moesten buskaartjes worden gemaakt, nog meer vergaderd, intekenlijsten van scholen opgehaald, buskaartjes verkocht en… teksten van actieliedjes gestencild!
 
Rechtse hoek
Op 10 juni kwam het bericht dat in Groningen het plan was opgevat het gebouw van de Studiefinanciering (tegenwoordig DUO) te bezetten. We vertrokken met een klein ploegje in een klein autootje om erbij aanwezig te zijn en troffen bij het gebouw al honderden Groninger studenten aan. Voor de ingang stond een handjevol politieagenten.

Het was de zomer van het EK voetballen dat door Nederland gewonnen werd. De yell ‘Tetteretteretèt…Aanvalluh!’ was ook buiten de stadions populair en werd overal te pas en te onpas gebruikt. Ook hier. Op het moment dat de agenten besloten naar binnen te gaan en de deur even openging, riep iemand ergens in de massa ‘tetteretteretèt’ waarop iedereen antwoordde met een welgemeend luidkeels ‘aanvalluh!’. De agenten zagen de lol er niet van in. Eén van hen draaide zich in de deuropening om en gaf de dichtstbijzijnde student een rechtse hoek en verdween gauw naar binnen. Het werkte wel. De deuren bleven dicht en de bezetting mislukte.
 
Twaalf bussen
Hoe dichterbij 16 juni kwam, hoe tevredener we werden. De intekenlijsten die we van de scholen ophaalden stonden vol en niet alleen was er ingetekend, de kaartverkoop liep ook goed. Geregeld werd met het busbedrijf gebeld dat we nog een extra bus nodig hadden.
Dat we het echt heel goed deden, ook in vergelijking tot andere regio’s, werd me de dag voor de demonstratie duidelijk toen ik met Maarten van Poelgeest sprak, de voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVB). Hij belde alle regionale actiecomités om een inschatting te maken van het aantal mensen dat naar Den Haag gingen komen. Hij kon het nauwelijks geloven toen ik vertelde dat vanuit Friesland zo’n 600 mensen in twaalf bussen zouden vertrekken.
 
Toen ik hem vertelde dat de hogeschool de bussen betaalde, begon hij te schaterlachen.

De demonstratie zelf verwierf landelijk enige faam nadat enkele studenten het gevoel (financieel) door Deetman te worden uitgekleed, letterlijk gingen uitbeelden en naakt de fontein op het Binnenhof beklommen.
In de regionale media vielen in de optocht meegedragen Friese vlaggen en Friestalige spreuken op. De mooiste: ‘Dit moast ús net flikke, ielshûdige baarch! (sic)
Nadat er per ongeluk enkele verfbommen hoog op de zuidgevel van de kamergebouwen rond het Binnenhof waren terechtgekomen, kwam uit een hoek van het Binnenhof een bataljon ME-ers het plein op. De sfeer werd grimmig, maar voordat de eerste klappen vielen, had ik met enkele anderen het Binnenhof verlaten. Even verderop zat een McDonald’s.
 
En toen werd het zomervakantie. Het was een leuke, spannende tijd geweest, maar het zou lastig worden om de actiebereidheid van studenten en scholieren over de vakantie heen te tillen. Ikzelf was in ieder geval vast van plan me wel weer met de studentenacties bezig te houden en ging vrolijk de zomerperiode in. Ik had een fantastische tijd gehad met veel nieuwe ervaringen en er zat nog een nieuwe ervaring aan te komen: ik zou in de zomer begeleider zijn op een vakantieweek voor kinderen met beperkingen.
 
Maar ik was echter vooral vrolijk omdat E. had gezegd dat ik na de zomervakantie maar eens bij haar moest komen eten…