The PAL/GroenLinks diaries (3): de afdrachtenkwestie

Nadat ik in 1994 gemeenteraadslid voor PAL/GroenLinks was geworden en in 1995 fractievoorzitter, bleek al gauw dat de afdeling (bestuur en leden, vooral de oude garde uit de PAL-tijd) moeite had met de fractie vol nieuwe gezichten. Ondanks het gebrek aan ondersteuning hadden we inhoudelijk echter de zaken goed voor elkaar. Nadat het college van B&W was gestruikeld over de kwestie Stadskantoor waren wij de eerste PAL/GroenLinksfractie die bestuursverantwoordelijkheid kreeg.
 
Tijdens de raadsperiode volgde binnen PAL/GroenLinks echter crisis op crisis: de wethouderskeuze, de breuk met Annemarie Visser, een fractiemedewerker die niet wilde werken, de opvolger voor Visser die niet geschikt bleek voor het raadswerk en nog meer kleine conflicten en ergernissen. Als fractievoorzitter was ik meer bezig met het blussen van brandjes dan met de inhoud. Nadat Piet Meerdink de plek van Annemarie Visser had overgenomen, kreeg hij van mij ook het fractievoorzitterschap cadeau.
 
Wrijven in de vlek
Ik wilde me het laatste jaar van de raadsperiode richten op de inhoud en twee zaken agenderen: in de raad een voorstel prostitutiebeleid inbrengen en een meer groene visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Leeuwarden binnen PAL/GroenLinks bespreken. Helaas leek de afdeling meer gericht op het uitwrijven van de vlek die de crises hadden achtergelaten.
 
Natuurlijk wist ik wel dat ik door mijn opstelling in met name de kwesties wethouderskeuze en Annemarie Visser binnen de afdeling niet populair was geworden. Het verbaasde me dan ook enigszins dat ik eind 1997 wel op de kandidatenlijst terug kwam. Twee plaatsen hoger ook nog dan in 1993. Het feestje duurde echter niet lang. Uiteindelijk wilde men toch liever van me af en bedacht daarvoor de ‘afdrachtenkwestie’.
 
Afdrachten in de politiek zijn vooral bekend van de SP, waar volksvertegenwoordigers al hun vergoedingen voor raads-, staten of Kamerwerk aan de partij moeten afdragen. Andere partijen kennen ook afdrachtenregelingen, maar dan gaat het altijd om een deel van de vergoeding. Bij GroenLinks was het regel dat van de (als ik me goed herinner) 1500 gulden, ik 300 aan de landelijke partij zou afdragen. Dat was een verplichting.
 
Omdat de Leeuwarder afdeling van GroenLinks gefuseerd was met PAL, bestond er naast de landelijke afdracht ook nog een oude, lokale afdrachtenregeling voor de gemeenteraadsleden. Wij werden geacht (ook weer uit mijn hoofd) een extra 150 gulden aan de afdeling af te staan. Belangrijk verschil was dat de landelijke afdracht (GroenLinks) verplicht was, maar de lokale afdracht (PAL) vrijwillig was. 
 
In een gesprek met de (lokale) penningmeester heb ik aangegeven die vrijwillige, lokale afdracht aan PAL niet te zullen doen. In de eerste plaats had ik niks met die oude club, ik was lid van GroenLinks. In de tweede plaats werd de lokale afdracht gebruikt om een fractiemedewerker te betalen die het verdomde haar werk te doen. Ikzelf had een deel van haar taken overgenomen. Daarmee zou de situatie ontstaan dat ik haar zou betalen én ook haar werk nog zou doen! De penningmeester ging er mee akkoord.
De landelijke afdracht heb ik uiteraard wel aan het partijkantoor van GroenLinks overgemaakt.

Royement
Nadat de concept-kandidatenlijst bekend was gemaakt, besloot het bestuur een kwestie te maken van het feit dat ik nooit die vrijwillige, lokale afdracht had gedaan. Jarenlang had ik daar niemand over horen klagen (kon ook niet, vrijwillig karakter immers), nu werd het gebruikt om een probleem te creëren. Ik werd geconfronteerd met drie opties:
1) een deurwaarder om het achterstallige bedrag te innen
2) royement
3) schrappen van de kandidatenlijst
 
Hoewel geen van die drie maatregelen stand zouden houden (welke deurwaarder gaat een achterstallige vrijwillige bijdrage innen?) was de boodschap wel helder: men wilde niet met mij verder en wilde daar graag een relletje omheen creëren bij wijze van natrap.
Natuurlijk had ik deze kwestie als een luchtballon had kunnen doorprikken, maar ik zag ook voor me hoe ik nog een raadsperiode lang met deze club van crisis naar crisis zou kunnen moeten strompelen. Ik besloot me terug te trekken van de kandidatenlijst.

Interview
Ik was van plan de rest van de raadsperiode rustig uit te zitten, maar had ook bij wijze van spreken de deur al achter me dichtgetrokken toen de Leeuwarder Courant me voor een interview vroeg. Ik besloot van de gelegenheid gebruik te maken en toch een keer mijn kant van het verhaal te vertellen. In het artikel vertelde ik van de generatiekloof tussen de oude hap van PAL en de jonge garde en het gebrek aan ondersteuning van de fractie. Het sloeg in als een bom. Ik mocht het PAL-Bal, het concert om de verkiezingscampagne mee af te sluiten, niet meer presenteren en het leverde boze ingezonden brieven op in de Leeuwarder Courant.
 
PAL/GroenLinks verloor bij de verkiezingen twee van de vijf zetels. De schuld daarvoor werd natuurlijk bij mij gelegd, niet bij een afdeling die in 1993 een kandidatenlijst met weeffouten had vastgesteld. Niet bij afdeling die vier jaar intern had lopen bekvechten, met een handelingsverlegen bestuur, een mokkende oude garde of bij het in de steek laten van een hardwerkende, maar eenzame fractie.

Leeuwarder Courant, 28 februari 1998

Na mijn vertrek uit de gemeenteraad heb ik me nooit met de gemeentepolitiek bemoeid, zeker niet met PAL/GroenLinks. In mijn achteraf misschien naïeve idealisme waarmee ik aan mijn raadslidmaatschap begon, had ik niet gerekend op de platte machtsspelletjes en baantjesjacht die ik bij GroenLinks niet verwacht had.
 
Of moet ik PAL zeggen?