De Jeugd van Alan

Maar even met de deur in huis: De Jeugd van Alan Cope door Emmanuel Guibert is een magnifieke graphic novel. ‘Ten out of ten’. Ik kan niet anders zeggen. Ik weet ook niet goed waar ik moet beginnen. Laat ik het verhaal maar samenvatten: Alan Cope is de hoofdpersoon uit de driedelige serie De Oorlog van Alan Cope van dezelfde auteur. De serie, over de ervaringen van Cope in de Tweede Wereldoorlog is eerder gepubliceerd dan ‘De Jeugd’, maar uiteraard gaat de jeugd chronologisch gezien vooraf aan ‘De Oorlog’. 

Die jeugd van Alan speelt zich af in een eenvoudig gezin in Californie tussen de beide wereldoorlogen in. Vader is leraar, moeder (uiteraard) huisvrouw en Alan is enig kind. De opening is al overweldigend en voor iemand als ik die verdriet heeft over alle natuur die we onder asfalt en beton wegstoppen, ontroerend.

​Guibert ‘citeert’ Cope als hij herinneringen ophaalt aan de wegen uit het Californie van die tijd. Wegen die toen nog smal en kronkelig waren, waar slechts enkele auto’s reden, die elkaar soms op de smalle paden niet eens konden passeren. Cope herinnert zich de citrusboomgaarden, bossen en poema’s. De teksten worden echter vergezeld door illustraties van de wegen zoals ze nu zijn: Zes stroken asfalt met tientallen auto’s die in volle vaart door een kale, betonnen omgeving rijden. En dan volgt een droge constatering:

“Hoe dan ook, het leven was toen volkomen anders”

Guibert hanteert een dergelijke droge vertelstijl doorheen heel het boek. Misschien deed hij dat in ‘De Oorlog’ ook al, maar ik vind het bij ‘De Jeugd’ heel erg treffend. Je jeugd beleef je immers niet als een doorlopend verhaal met een rode lijn. Ik niet tenminste. Je jeugd rolt over je heen als een serie ongerelateerde gebeurtenissen. Eerst woon je hier, plots woon je in een andere buurt. Dat uitje naar het strand. Je bent bang voor god. En dat is precies zoals ‘De jeugd’ is geschreven. Een serie losse herinneringen, incidentele gebeurtenissen en waar woorden niet volstaan: beelden. Wat is bijvoorbeeld de relevantie voor het geheel van die ene vechtpartij uit de jeugd van Alan? Niets anders dan dat het gewoon een van vele herinneringen is.

Dat gegeven – die op zichzelf staande verhaaltjes – wordt weerspiegeld in de tekeningen. Neem bijvoorbeeld de bijgevoegde pagina, waar in het midden Alan met vriendinnetje Ruthy op de grond aan het tekenen is. Er is geen omgeving getekend. Geen meubels, geen lichtinval in de ruimte, zelfs de vloer wordt niet aangegeven. Dat vind ik zo briljant aan het werk van Guibert. Want waar is de kleine Alan zich op dat moment van bewust? Echt niet van de meubels, de lichtinval of de vloer, maar hooguit van het papier waar hij op tekent en waar zijn blauwe, groene en gele potlood liggen. Al het irrelevante wordt op zo’n moment uitgefilterd. Net als met echte herinneringen.

Ik zou kunnen doorgaan. Over het spaarzame gebruik van expressieve gezichtsuitdrukkingen (afgezien van pagina 53), over de aandacht voor details ondanks de vrij ruwe tekenstijl, over de weemoed van verandering...

...maar misschien is de beste aanrader: ik heb direct alle drie delen van 'De Oorlog van Alan Cope' gekocht!

De Jeugd van Alan (2015) - Emmanuel Guibert