De vrede

Al meer dan veertig jaar luister ik naar The Beatles. Niet alleen de muziek, maar ook het verhaal van de band is fantastisch interessant: Hamburg, Beatlemania, de hypercreatieve periode van 1966-67 en de Get Back film die het einde inluidde. 

Ergens in dat verhaal, in 1966, ging John Lennon in Londen naar een tentoonstelling van de Japanse avant-garde kunstenares Yoko Ono. Eén van de kunstwerken was een opgestelde ladder die hij moest beklimmen om de kleine lettertjes op het plafond te kunnen lezen: 'yes' stond er en Lennon was tevreden. Het was positief. Twee jaar later verliet hij zijn vrouw Cynthia en voortaan was er naast The Beatles een tweede entiteit: John & Yoko.

Met vakantie in Oslo, zag ik dat er een tentoonstelling was over het werk van Ono in het Nobel Museum: Peace is Power. Een aardige gelegenheid om iets meer over haar zelf en haar werk te weten te komen.

De tentoonstelling was helaas vrij klein, eigenlijk maar één flinke ruimte en de trap naar het plafond was er niet, zag ik al direct. Eerlijk gezegd, dat was toch wel een teleurstelling. 

Wat er wel was, was een paneel met informatie over het leven en de carrière van Ono. Informatie die ik hier niet ga herhalen, want daar hebben we Wikipedia voor.

Er was de vertoning van enkele filmpjes, zoals Cut Piece, twee tafels met een schaakspel met alleen maar witte stukken en een Wish Tree waarin iedereen een wens mocht achterlaten.
Mooi, maar de posters met spreuken zetten me misschien nog wel het meest aan het denken. Simpele opdrachten eigenlijk: 'Listen to a heartbeat', bijvoorbeeld. Als je d'r over nadenkt is dat eigenlijk altijd een heel bijzondere ervaring, als je naar de hartslag van iemand luistert. Zo vaak komt dat niet voor.​

Het zijn spreuken die je uitnodigen een bijzonder moment te creëren, dat intens te beleven en ervan te genieten. ​Ik weet niet alles van mindfulness, maar volgens mij heeft zij het uitgevonden. 
​
Opvallend vond ik dan ook de prettige, stille sfeer in de ruimte, waar aan beide schaakborden mensen stil zaten te spelen. Aan de tafel met scherven zaten mensen met een stuk touw die scherven bij elkaar te knopen tot een nieuw kunstwerkje. Anderen schreven hun diepste wens voor de wereld op een kaartje voor de Wish Tree en zo was er een heel vredige sfeer. 

Ronduit indrukwekkend was het kunstwerk Arising, waarin Ono vrouwen uitnodigt te beschrijven hoe hen persoonlijk kwaad is aangedaan. De tekst gaat vergezeld van een foto van hun ogen. Zo hingen er tientallen getuigenissen aan clipboards en het was zwaar en frustrerend om te lezen hoe gemakkelijk, hoe achteloos en op hoeveel verschillende manieren vrouwen mishandeld worden.

Het is jammer dat Yoko Ono bij een groot deel van de mensen die haar kent de reputatie heeft van de vrouw die The Beatles uiteendreef. Dat is klinkklare onzin. Wat ik zelf echter ook nog nooit eerder gedaan had, was kijken naar wat er achter die onterechte reputatie nog te vinden was en ik ben blij dat ik die kans in Oslo kreeg.