Johannes Beers

Samarin

23/7/2018

Samarin aspirine: yn foarm! (1972)
Samarin aspirine: in vorm! (1972)

Wattman is een stripalbum van de hand van Belgische auteur Willy Vandersteen uit de Suske & Wiske reeks. Het album werd gepubliceerd in 1967 nadat het eerder als strip in dagblad De Standaard was verschenen. Het verhaalt van een gepensioneerde en doodgewaande trambestuurder, in Vlaanderen ook wattman genoemd, die moeilijk afscheid kan nemen van zijn tramvoertuig en zijn tramlijn 7. De naamgevers van de serie trachten met zeven afsluitende ritten een passend einde voor de trambestuurder te organiseren, zodat deze met pensioen kan gaan. Zij worden vergezeld door een kleine, maar bonte verzameling andere hoofdpersonen. Hoewel wel gehint wordt op familierelaties, één ervan wordt steevast ‘tante’ Sidonia genoemd, blijven de onderlinge relaties onduidelijk.

Nenenenenenenene Wattman! Nenenenenenenene Wattman!

Het verhaal maakt ongegeneerd gebruik van symboliek uit de in die tijd populaire TV-serie ‘Batman’. Begrijpelijk nog omdat de term ‘wattman’ en de naam ‘Batman’ zo dicht bij elkaar liggen. De uitdossing van de trambestuurder in een superhelden-outfit, compleet met cape en masker, is echter volstrekt onnodig. Hoofdrolspeler Suske wordt door Wiske eveneens verkleed tot een op Robin gelijkend superheldenhulpje, maar de argumentatie om deze moeite te doen blijft flinterdun: ‘dat maakt indruk’. Vandersteen wekt de indruk om geen andere dan verkooptechnische redenen schaamteloos gebruik te willen maken van de populariteit van Batman.

In de verhaallijn heeft de Batman-pastiche ook geen enkele functie. De verhaallijn heeft sowieso ernstig te lijden onder het gebrek aan, tsja, eigenlijk, een verhaallijn. Misschien is het beter gezegd, een teveel aan verhaallijn, want het valt in twee delen uiteen. Het eerste deel is dat waarin de antagonist Oldays op agressieve en zelfs gewelddadige wijze het eigendom van het tramtoestel probeert te verkrijgen. Een race moet uitkomst bieden en nadat Wattman zijn tramwagen heeft verloren weten Suske & Wiske aan te tonen dat Oldays bij de wedstrijd vals heeft gespeeld. Oldays toont berouw en Wattman krijgt zijn tram terug. Einde verhaal, zou de argeloze lezer denken, maar niets is minder waar.

Past nooit!

In het tweede deel van het verhaal is Oldays verdwenen en wordt een nieuwe antagonist opgevoerd: een duo gansters dat de namen Ratwa en Pakmor draagt. Namen die in België herkenbaar zijn als Vlaamse termen voor stelen. Het tweetal gijzelt na een bankoverval de tram tijdens zijn laatste rit. Eén van de meest ongeloofwaardige plotwendingen vindt plaats als Suske en Wiske en hun gezelschap, met tram en al via de teletijdmachine van professor Barabas naar de oertijd worden getransporteerd. Dat kan natuurlijk niet. De tram past nooit in de cabine van de teletijdmachine!

Terwijl professor Barabas hen wanhopig probeert terug te ‘flitsen’, wordt de lezer een serie historische fouten, moralistische verhaaltjes en weinig spitsvondige grappen voorgeschoteld. Fout als wordt gefantaseerd over het naast elkaar bestaan van dinosaurussen en oermensen. Moralistisch als oorlogvoerende oermensen van de twintigste- eeuwers verwachten dat zijn na al die tijd wel een betere oplossing gevonden zullen hebben voor het oplossen van geschillen, dan het voeren van oorlog. Flauw als een middeleeuwer beweert ‘saaijens ende fiksjion’ te lezen.

De karakters blijven nogal twee-dimensionaal: Sidonia is een vrouw en heeft dus veel toiletartikelen, Jerom is oersterk en Lambik oliedom, maar vooral het gebrek aan interessante ontwikkeling bij de hoofdrolspelers is stuitend.

In het verhaal strijden de goeden tegen de slechten en – wat een verrassing – de goeden winnen. Sterker nog: de slechten tonen berouw en in de beste joods-christelijke traditie vinden zij vergeving en zelfs vriendschap bij de hoofdpersonages. Want dat is een belangrijk thema: vriendschap. Waar we gemaskerde oude mannetjes in leggings anno 2018 ver bij onze kinderen vandaan houden, mogen Suske en Wiske van tante Sidonia met Wattman het bos in.
In dit verhaal wil Vandersteen eenvoudigweg teveel: Batman en Robin, het betreuren van het verdwijnen van oude tramlijnen, een anti-oorlogsboodschap, gelardeerd met generatieconflictjes, een strijd tegen goed en kwaad, slapstick- en woordgrappen, domme dino’s, pratende draken en een levende tramwagen, het houdt niet op en maakt Wattman tot een fantastisch en in mijn ogen klassiek Suske & Wiske album.erken.

Categorieën