Ja, Meine wie in rottert, lykas dy kear dat er in salamanderke fûn hie en er de sturt fan it bistje ôf loek. Hiest Jouke hearre moatten! Hy pakte it bistje fan Meine ôf en it stikje sturt, lei it beide op syn rjochterhân, mei syn linkerhân beduts er it bistje en die de eagen in setsje ticht. Der ferskynde in wat nuvere laits om syn mûle dy’t ik letter noch folle faker sjen soe. De eagen gongen wer iepen, de hannen fan inoar en dêr siet de salamander, mei de sturt der wer oan! Jo kinne jo yntinke, wy wiene yn alle steaten! Dat wie sa knap!

Wy wiene bêste freonen, Meine, Jouke en ik. Wy hiene in hutte yn de boskjes op it talúd fan de Drachtsterbrêge. Jouke syn heit siet yn de bou, dat âlde planken en in doaske mei spikers koe er altyd wol krije. Alle trije namen wy in hammer fan hûs mei.

De iene kear wie de hutte in fort fan de Blaubloezen, in oare kear in bunker en fochten we tsjin de Dútsers. Us gewearen wiene pylkebuizen en oan ús broekriem hongen reepkes papier dêr’t wy de pylken fan draaiden.

Jouke hie wol mear fan dat soarte fan stunts. As wy mei ús trijen op it skoalplein wiene, dan koe er alle ballen yn ’e basket sjitte. Alles! Alles siet! Mar as we dan mei gym basketbal hiene, dan woe er net, dan koest sjen dat er mei opsetsin mis skeat. Wy hiene alle kearen winne kinnen, mar hy woe der net mei opfalle, of sa.

Ien kear haw ik him sels ferheard sjoen om syn eigen keunsten. Hy hie in moaie flinter fûn, mar it bistje wie dea. Jouke fûn de flinter sa moai, dat hy die itselde as mei de salamander: yn ’e hannen, eagen tichtknypt, de glimk op syn antlit en dan de hannen wer fan inoar ôf en fuort fleach de flinter! Jouke wie sa bliid, hy seach nei ús en rôp: ‘Sjogge jim dat, hawwe jim sjoen wat ik die?! De flinter libbet wer!’

Dy kear mei it skoalreiske gie it foar de earste kear mis tusken Jouke en Meine. Wy hiene allegear sa’n toarst nei de patat, mar elkenien krige mar ien pakje drinken fan master. Meine en ik hiene it drekst op. Klear. Mar we hiene noch hieltyd toarst. Jouke net: hy siet oan it reidsje te sûgjen, sa lang as er mar woe. It pakje rekke net op! Wy fregen oft wy fan syn pakje drinke mochten en Jouke draaide de holle om yn ús rjochting en sei mei syn o sa freonlike laits dat wy it sels mar mei ús eigen pakje besykje moasten.

‘Dat kinne wy dochs net, kloatsek,’ rôp Meine en hy rûn fuort. Ik seach Jouke lilk oan, mar hy seach in oare kant ut. Ik gie efter Meine oan. Sa gie it alle kearen op ’e nij. Jouke die in keunstje en Meine en ik stiene der fernuvere nei te sjen. As wy fregen hoe’t er soks die, dan sei er alle kearen dat as wy it wier woene, wy soks ek koene. Dat wie fansels appelsmots, want wa kin no stikken fan in planke ôfseagje sûnder dat dy planke lytser wurdt? Wa kin it ophâlde litte fan reinen, om’t syn freonen bûten boartsje wolle? En gjinien dy’t seach wat Jouke koe, wy wiene de iennichsten en fansels gjinien dy’t ús leaude as wy oer syn keunsten praten. As wy alris besochten om it út te lizzen oan oare bern, dan stie Jouke der neist en skodholle sêftkes mei dy glimk om ’e mûle dy’t Meine en ik sa stadichoan net mear sjen koene.

Dy freed yn de foarjiersfakânsje soene wy wer fierder mei it bouwen fan de hutte, mar wy hiene gjin planken mear. Meine wist dat fierderop, ûnder de brêge, ôffalhout delsmiten waard. Wy setten útein en fûnen al gau de planken dy’t Meine bedoeld hie, doe’t Jouke ynienen rôp: ‘Moatst ris sjen, sok moai hout dêr yn it wetter driuwt!’

Meine en ik seagen nei it wetter. Yndied dreauwen ûnder de brêge yn it Van Harinxmakanaal ien lange en ien wat koartere planke dy’t wy moai brûke koene. Jouke stie efter ús mei in planke yn ’e hannen en sei: ‘Pak se no even, mannen!’

Meine en ik draaiden ús om en seagen Jouke fernuvere oan. It kanaal yn springe om twa planken? Neu…. moai net! Hy hie dy rotglimk wer om ’e mûle en mei in sucht liet er syn planke falle, rûn nei de igge, skode it reid en lange gers oan ’e kant, stapte op it wetter en rûn nei de planken ta. No hiene wy yn ’e rin fan ’e tiid wol it ien en oar oan nuvere kaprioalen sjoen, mar sa hiene wy it noch net meimakke!

‘Jouke, do rinst op it wetter,’ rôp ik ferbjustere.

‘Besykje it ek mar, it is skytmaklik!’ rôp er mei in grutte glimk oer it skouder yn ús rjochting, mar Meine en ik wisten dat wy dat fansels net koene. Wy wisten ek dat Jouke dat likegoed wist.
Jouke pakte de stikken hout, draaide him om en kaam wer nei de wâlskant werom. Ik seach dat er noch hieltyd de grutte glimk om ’e mûle hie. Meine seach it ek, want hy rôp: ‘godferdomde gniisbek’ en draafde nei it wetter ta, Jouke temjitte, pakte al dravend myn hammer fan de grûn, slingere him fuort en rekke Jouke dermei op ’e foarholle, sa hurd dat de hammer de foarholle yn krong en Jouke sûnder in lûd te meitsjen foaroer yn it wetter sakke en nea weromfûn wurde soe.

‘Sa lang as wy libje, prate wy hjir net oer. Wy hawwe gjin idee wêr’t Jouke bleaun is. Krijst fan my wol in nije hammer,’ sei Meine en wy rûnen nei hûs.

Publisearre as 'Twadde Komst' yn Ensafh 1, maart 2014
Foto: de Drachtsterbrêge, mei it grien op it talúd dêr't Meine, Jouke en ik de hutte yn hiene. Sjoen fan myn sliepkeamer ôf, om 1980 hinne.

Oer De hammer

Ynspiraasje wie in nûmer fan Godley & Creme, 'The Worm and the Rattlesnake', mei de rigels
'I was as jealous as hell cause he was just a kid
And he could walk on the waltzers like Jesus did'

Dat 'waltzers' haw ik altiten ferkeard ferstien. Ik tocht dat it om wetter (water) gie en fûn dat in moai gegeven: jaloersk wêze op ien dy't oer it wetter rinne kin.