“Alternatyf, hear”, seit mefrou Van Dam. Ik sjoch har oan. In lyts bytsje ferbjustere. Ik bin der no, hast tritich jier letter, net iens wis fan oft ik wol tank sein haw. De dosinte skiednis makket my, in learling in komplimint, mar net oer in goed beäntwurde fraach of knap makke toets. It is in komplimint foar myn klean. Soks komt op dizze kristlike skoallemienskip net in soad foar. De dosinten binne wat oan de stive kant. Deeglik.
Dat mefrou Van Dam in soarte fan fjirde wand trochbrekt en in persoanlike opmerking nei in learling makket, kin ek hast allinnich fan har komme op dizze skoalle. Mefrou Van Dam is ommers nij op skoalle, in stik jonger as de measte dosinten, wat flotter en krekt wat … wat oars. In soad swarte klean, se koe har hier wolris fervje en docht my altiten wat tinken oan presintatrises fan de VARA-tillevyzje. 

It komplimint fan de skiednislearares komt oan ‘e ein fan in spannende dei. Ik haw in swart kolbert oan en ik haw it oan boppe in t-shirt en spikerbroek. De spikerbroek sjocht men wol mear op skoalle, mar altyd mei ienfâldige truitsjes of hemden. Kristlik. Net ien rint hjir yn in kolbert. Sil ik kommentaar krije, útlake wurde? Ik bin sechstjin. Ik sit yn HAFU 5. 
Nei de skiednisles. Ik pak myn skoaltas fan de grûn en rin mei de oaren nei de doar fan it lokaal. In klopke op it skouder. Ik sjoch om. Mefrou Van Dam stiet efter my. 
“Dat kolbert stiet dy goed. Do falst der hjir wol mei op, mar it stiet dy goed. Alternatyf, hear”.

“It is net mooglik te libjen sûnder te sûndigjen.”

De sneinsskoallelearaar lit even in stilte falle, om it ta us trochkringe te litten.
“It is net mooglik te libjen sûnder te sûndigjen. Tink der mar ris oer nei, hoe maklik it is om eat te dwaan dat net heart. In bytsje snobbersguod pakke wylst dyn mem dy dat ferbean hat, of in grutte mûle as dyn heit seit datst op bêd moatst. Sûndigje is samar gebeurd. Tink der mar ris oer nei: de ofrûne wike hawwe jim allegear wolris in kear sûndige, is ’t net?”
Ik tink der even oer nei, want dat wurdt fan my frege. It is fansels wier wat der sein waard, sûndigje is samar gebeurd, mar fan de oare kante, ik kin net echt wat betinke dat ik ferkeard dien haw, de ofrûne wike. Ik bin sân.
It bernstje rjochts fan Omke Cornelius – it wie net in broer fan heit of mem, mar alle folwoeksenen yn tsjerke wiene ‘omke’ of ‘muoike’ – is as earste oan bar. Yn it lytse keammerke op de twadde ferdjipping fan it tsjerkegebou fertelt de iene nei de oare in ferhaaltsje oer eat dat net doge fan de ofrûne wike. In stomp oan in bern op skoalle, letter thúskomme as ôfpraat wie, omke Cornelius krijt fan elkenien gelyk. It is net dat ik him net gelyk jaan wol, mar ik wit it wier net.
Rumoer. De tsjinst foar de folwoeksenen is dien, minsken komme de grutte seal ut. Ik sil net mear oan bar komme. Omke Cornelius beëiniget de sneinsskoalle mei in koart gebed.

Sneintemoarns, kertier foar njoggenen. Heit moat iepenje. Dat betsjut de doarren fan tsjerke fan ’t slot, it stek efter by it parkeerplak iepenje, winterdeis de kachel oan en de Bibel iepenlizze op it plak der’t aanst de foargonger by de iepening fan de tsjinst, it bibelwurd fine kinne moat. 
Ik rin mei heit troch it lege gebou. Oars rinne der twa-, trijehundert minsken, wurdt der songen, bidden en preekt. In leven fan komsa. No is it stil nuvere stil yn it Hûs fan God. Heit rint de grutte seal yn en ik rin mei, nei it altaar. Heit hat in amt yn tsjerke. Heit is diaken. Lykas alle oare amtsdragers hat er derom alle sneins ins swart pak oan, mei wyt oerhimd en in swarte das. Reservoir Dogs, soene wy no sizze. 
Ik sjoch om my hinne nei de hege wite muorren mei de houtene lambrisearring dy’t heger is as in folwoeksen man. De lege banken lykje weagen op in see fan blank hout. Ik sjoch nei boppe, nei it balkon, der’t heit en mem altyd sitte. Sels sit ik foar yn tsjerke, yn it bernekoar. Ik bin njoggen.  
Oan de efterkant fan it altaar sitte twa doarkes. Oan de iene kant steane in karaf en gleskes. Heit freget oft ik de karaf meinimme wol en mei wetter folje kin. In eare. Aanst sille de foargonger en de prysters drinke fan myn wetter as se in drege mûle krije fan ’t preekjen. As ik werom kom hat heit de seis grutte sulveren bekers op it altaar set. Ut it kastke pakt er in doas, fol mei flintertinne, ouweltsjes fan ytpapier. Elk ouweltsje hat trije dripkes wyn: bôle en wyn. Us heit lit it lichem en bloed fan Jezus ut de doas yn de sulveren bekers rûgelje.

Ik kin net sliepe. Lis op bêd mei myn antlit nei de muorre, net nei it rút. Ik twifelje. Doch ik it wol goed, bin ik wol in bern fan God, is myn leauwen wol grut genoch? Ik doar net nei it rút te sjen, haw it dekbêd stoef oer de earen lutsen en prakkisearje. Wêrom bin ik sa bang? Wêrom kin ik net bliid wêze by de gedachte oan de werkomst fan Jezus? Alle sneins wurdt it yn de tsjerke ferkundige: de Heer kin elk momint weromkomme! It kin no net lang mear duorje! Hy komt op in wolk, ‘als een dief in de nacht’! De moanne sil read as bloed kleurje! Der sil ‘bazuingeschal’ wêze en wy sille, om’t wy ommers de útferkorenen binne, Jezus troch de loft temjitte fleane!
Alle jûns wurd ik achte om foar it sliepen  gean, om de werkomst fan Jezus te bidden. Mar ik wol it noch net. Fyn it fierstente spannend, fleane troch de loft. Ik bin bang dat ik oh sa kjel wurdt fan it bazuingeschal en fan in lûde stim dy’t midden yn de nacht ropt: ‘Kom tot mij, gij allen die uitverkoren zijt’. Ik twivelje. Ik bin der noch net klear foar. Ik bin noch mar tsien.

Wy ride nei Amersfoort: de foargonger en ik. Ik laitsje beleefd om in grapke fan de foargonger dat skiep twa koarte en twa langere poaten hawwe, om’t se oars net op de seedyk stean kinne. Wy binne ûnderweis nei de apostel, it haad fan de tsjerke yn Nederlân. In hjoeddeistige apostel is de wjergader fan ferneamde Bibelske figuren as Johannes, Mattheus en Paulus. Manlju dy’t de Hillige Geest oan gewoane minsken oerdrage kinne, lykas de earste apostelen diene mei Pinksteren. Manlju dy’t sa ticht by God steane dat alles wat hja sizze fan God fia de Hillige Geest harren yn de mûle lein wurdt.
Ik bin by de apostel yn útnoege mei nochris fiif oare bern út oare parten fan Nederlân, om’t wy ynkoarten belidenis dwaan sille. Wy binne fjirtjin. Wy hawwe de lêste twa jier les hân, kategisaasje, om ús ta te rieden op it ûnthjit oan God en de tsjerke, dat wy trouwe tsjerkeleden weze sille. Dat ik útferkaezen bin foar dizze besite is in eare. Blykber doch ik wat goed, want fan alle hûnderten bern dy’t mei Palmpeaske belidenis dwaan sille, bin ik ien fan de seis dy’t útkeazen is. Ik bin in bern fan God, ree om selsstannich lid fan de tsjerke te wurden en ferantwurdlikheid te nimmen foar myn hâlden en dragen as útferkorene. Frommer as no, sil ik net wurde. Nei ôfrin fan it petear wurdt der in foto makke fan it selsskip, dy’t it folgjende jier op de kalinder komt dy’t tsjerke útjout.

Alle bern dy’t belidenis dien hawwe binne ‘jongerein’ foar de tsjerke. Al dizze jongerein komme ut hiel Nederlân nei de IJsselhallen yn Swol foar in lanlike jongereinstsjinst. It is de earste kear dat ik sa’n soarte fan spektakel meimeitsje sil. Hoewol’t ik yn Ljouwert net lid fan it koar bin, haw ik betocht dat ik yn it gelegenheidskoar fan dizze dei meisjonge wol. Op in feestdei as dit, wurde de koarleden achte om yn swart/wyt te kommen. De froulju in swarte rok mei in wite blûse, de manlju as Men in Black. Thús haw ik myn swarte broek en wite hemd oandien. Der komt in swarte das by, mar gjin swart kolbert. Dat haw ik net. Net nedich en fierstente djoer foar die iene kear datst yn in koar sjongst, fine heit en mem. Us mem pakt in swart spencer, in truike sûnder mouwen. 
“Sjochst der kreas út”, seit se. 
Yn de IJsselhallen sitte hûnderten, in pear tûzen jongerein. Tusken de stuoltsjes troch rin ik nei it plak yn de hal dêr’t it koar sit en sykje mei myn wite mouwen in plakje tusken jongens dy’t wol swarte jaskes oan hawwe. Ik sjoch de blikken fan de oaren wol. Gjin kolbert. Ik sil wol opfalle, mar it jout mei neat, want ik bin in bern fan God! Ik sûndigje net, us heit is diaken, ik bid elke jûn om de weromkomst fan Jezus, ik haw by de apostel op besite west en ik sjoch der kreas út! Ik bin hjir om te sjongen.
In klopke op it skouder. Ik sjoch om. In amtsdrager yn swart pak stiet efter mei. Hy freget oft ik in oar plak sykje wol, want dit is it koar en der pas ik sa net yn.

“Ja, mar ik bin hjir om te sjongen”, sis ik sûnder oertsjuging.

De man trúnt oan: “Dit is it plak foar de koarleden dy’t in swart jaske oan hawwe en ik wol graach dat jo in oar plak sykje tusken de jongerein dy’t net yn it koar sitte.”
Ik pak myn koarboek fan de grûn en rin mei de man nei efteren yn de seal, dy’t no sa fol is dat ik de hiele seal troch moat, foar it each fan tûzenen ‘broeders en zusters’, ear’t ik in plakje fyn. 
Nei ôfrin fan de tsjinst rin ik nei de bus dy’t ús nei Ljouwert werom ride sil. Underweis nei de bus komme guon bekenden op my ôf. Elkenien wol witte werom’t ik ‘en plein public’ út it koar helle waard en earne oars sitte moast. As ik it útlis is der lilkens by de oaren, mar der binne der ek dy’t freegje oft ik net in swarte trui haw, dêr hie’k faaks net sa mei opfallen.

Ien kear thús brekt in stoarm los. Heit en mem binne lilk. Tige lilk. Heit bellet mei guon minsken fan tsjerke en minsken belje ús. Der komme minsken by ús del om der oer te praten, lykas omke – in echten ien – dy’t yn in ferhit petear freget oft hy in swart kolbert foar my keepje moat. Mem ontploft. It giet net om it jild, wy kinne wier wol in jaske betelje, it giet oer hoe beskamsum ik behannele bin. 
Dat fertelt se ek oan in hege amtsdrager dy’t ús in pear dagen letter thús opsiket. De hege funksje en de besite oan hûs jout oan hoe grut de rel wurden is. De man besiket de saken del te bêdzjen. Alle begryp dat wy lilk binne, it hie grif ek oars kind, mar ja, men wol graach fan hegerhân dat in koar der perfekt utsjocht, dat fine wy ek moai, dochs? Is der ferlet fan in bydrage fan tsjerke oan in jaske?
“It giet net om it jild. Hy woe sjonge en hy seach der kreas út”, seit mem, mar der hinget in kompromis yn de loft: spitich dat it sa gien is en der komt in kolbert.
“Mar dan wat oars…”, seit us heit.
Ik sjoch fernuvere op. Is der noch mear te bepraten?
“Gean do mar nei boppe”, seit us mem.

In jier lang hat der in kalinder fan tsjerke op myn buro stien, mar nei dat jier is der net wer in nijen ien kaam. Yn de kast hinget in swart kolbert, mar ik haw it nea oanhân. Heit hat syn amt fan diaken dellein. Ik gean net mear nei jongereinsgearkomsten yn tsjerke. Ik sit op myn keamer, harkje nei popmuzyk. Yn myn hannen haw ik in Greatest Hits LP fan Simon en Garfunkel. Beide manlju hawwe in kolbert oan. Simon mei in hemd, mar gjin das. Garfunkel hat in t-shirt ûnder syn kolbert.

Publisearre yn Ensafh nr.4, augustus 2015

Skreaun foar in tema-nûmer fan Ensafh. It tema wie en is my wat tsjuster: it Japanske begryp 'wabi sabi'. De skientme fan it ûnfolsleine, it organyske.
Foar my reden om in folstrekt autobiografysk ferhaal te skriuwen (nammen binne feroare), al is de link mei it tema my net hielendal dúdlik mear.