In mijn kindertijd – zeg, jaren zeventig – hadden we niet veel interessante muziek in huis. Mijn vader luisterde naar klassieke muziek (Bach, koormuziek en walsen van Johan Strauss) en mijn moeder luisterde naar middle of the road op de radio en had een paar LP’s van Gert & Hermien (‘Vissers van de mensen, maak ik u, sprak de heer’). Hooguit via Toppop had ik een idee dat er meer moest zijn, daar buiten, in de grote mensen wereld. Ik herinner me gefascineerd te kijken naar de tekenfilm bij Love is All van Roger Glover en ook het optreden van Queen in de Toppopstudio met Killer Queen maakte grote, blijvende indruk.

Ergens in de tweede helft van de jaren zeventig kocht mijn moeder een serie van vier musicassettes met muziek die in de buurt van popmuziek kwam. Vier greatest hits cassettes van ABBA, George Baker Selection, Simon & Garfunkel en de beste Country & Western hits. Omdat het de enige popmuziek in huis was, heb ik de cassettes stuk geluisterd.
 
Het leverde me het volgende op:
1) als puber ontkende ik natuurlijk hartgrondig van ABBA te houden, maar eerlijk is eerlijk, na Lennon & McCartney zijn Andersson & Ulvaeus de beste popcomponisten ooit;
2) George Baker schreef de beste openingszin in een intro van een popsong ooit in Dear Ann;
3) ik kan geen nummer van Simon & Garfunkel horen zonder de tweede stem mee te zingen, fluiten of neuriën;
4) een guilty pleasure, een brok in mijn keel iedere keer als ik Tie a Yellow Ribbon of The Most Beautiful Girl hoor.

Dit was de enige popmuziek tot ik op mijn elfde verjaardag een eigen wekkerradio kreeg en rond dezelfde tijd The Beatles ontdekte. Eerst luisterde ik nog naar Raad een Lied of Niet van Willy Walden en Åse Rasmussen (dat was nog eens slow-radio) omdat mijn moeder daar altijd al naar luisterde en zelfs Lieve Bella Beer van Ron Brandsteder leuk vond (in my defence, ik was elf!), omdat ik dat kende van de Showbizzquiz op televisie. Gelukkig ontdekte ik al gauw Radio 3. De echte popmuziek begon voor mij met Ghost Town van The Specials.
 
Van ABBA en Simon & Garfunkel kocht ik in de loop van de tijd (verzamel)albums. Halverwege de jaren negentig vond ik een verzamelalbum van George Baker voor tien gulden bij de V&D. Thuis gekomen hoorde ik (en las in het boekje) dat dit niet de oorspronkelijke opnames waren, maar allemaal nagespeelde en nagezongen opnames waren van een George Baker sound-alike. Het was op zich een gênante vertoning toen ik – volwassen kerel - de CD terugbracht naar de V&D en mijn beklag deed dat ik de echte George Baker wilde hebben. De verkoper ontkende eerst nog dat dit een fake-George Baker was, maar ik hield voet bij stuk. Dit was een hoogst principiële kwestie. Ik vertelde hem dat ik héél goed wist hoe George Baker echt klonk en dat ik hier geen genoegen mee nam en bereid was de vijf euro duurdere echte CD te kopen die ook in de bakken stond.
 
Dat was prima
 
Ik was erg verrast toen bleek dat mijn broer de vier cassettes nog bleek te hebben. Voor de lol heb ik de cassettes op Spotify gereconstrueerd:
ABBA Super Hits
16 Country & Western Power
16 Simon & Garfunkel Hits
A Selection of George Baker Hits
 
Dat ik blijkbaar heel goed wist hoe George Baker klonk, bleek toen mijn broer me vertelde dat alle vier cassettes niet oorspronkelijke uitgaven van de muziek bevatten, maar allemaal nagespeelde en nagezongen opnames….

Nadat ik in 1994 gemeenteraadslid voor PAL/GroenLinks was geworden en in 1995 fractievoorzitter, bleek al gauw dat de afdeling (bestuur en leden, vooral de oude garde uit de PAL-tijd) moeite had met de fractie vol nieuwe gezichten. Ondanks het gebrek aan ondersteuning hadden we inhoudelijk echter de zaken goed voor elkaar. Nadat het college van B&W was gestruikeld over de kwestie Stadskantoor waren wij de eerste PAL/GroenLinksfractie die bestuursverantwoordelijkheid kreeg.
 
Tijdens de raadsperiode volgde binnen PAL/GroenLinks echter crisis op crisis: de wethouderskeuze, de breuk met Annemarie Visser, een fractiemedewerker die niet wilde werken, de opvolger voor Visser die niet geschikt bleek voor het raadswerk en nog meer kleine conflicten en ergernissen. Als fractievoorzitter was ik meer bezig met het blussen van brandjes dan met de inhoud. Nadat Piet Meerdink de plek van Annemarie Visser had overgenomen, kreeg hij van mij ook het fractievoorzitterschap cadeau.
 
Wrijven in de vlek
Ik wilde me het laatste jaar van de raadsperiode richten op de inhoud en twee zaken agenderen: in de raad een voorstel prostitutiebeleid inbrengen en een meer groene visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Leeuwarden binnen PAL/GroenLinks bespreken. Helaas leek de afdeling meer gericht op het uitwrijven van de vlek die de crises hadden achtergelaten.
 
Natuurlijk wist ik wel dat ik door mijn opstelling in met name de kwesties wethouderskeuze en Annemarie Visser binnen de afdeling niet populair was geworden. Het verbaasde me dan ook enigszins dat ik eind 1997 wel op de kandidatenlijst terug kwam. Twee plaatsen hoger ook nog dan in 1993. Het feestje duurde echter niet lang. Uiteindelijk wilde men toch liever van me af en bedacht daarvoor de ‘afdrachtenkwestie’.
 
Afdrachten in de politiek zijn vooral bekend van de SP, waar volksvertegenwoordigers al hun vergoedingen voor raads-, staten of Kamerwerk aan de partij moeten afdragen. Andere partijen kennen ook afdrachtenregelingen, maar dan gaat het altijd om een deel van de vergoeding. Bij GroenLinks was het regel dat van de (als ik me goed herinner) 1500 gulden, ik 300 aan de landelijke partij zou afdragen. Dat was een verplichting.
 
Omdat de Leeuwarder afdeling van GroenLinks gefuseerd was met PAL, bestond er naast de landelijke afdracht ook nog een oude, lokale afdrachtenregeling voor de gemeenteraadsleden. Wij werden geacht (ook weer uit mijn hoofd) een extra 150 gulden aan de afdeling af te staan. Belangrijk verschil was dat de landelijke afdracht (GroenLinks) verplicht was, maar de lokale afdracht (PAL) vrijwillig was. 
 
In een gesprek met de (lokale) penningmeester heb ik aangegeven die vrijwillige, lokale afdracht aan PAL niet te zullen doen. In de eerste plaats had ik niks met die oude club, ik was lid van GroenLinks. In de tweede plaats werd de lokale afdracht gebruikt om een fractiemedewerker te betalen die het verdomde haar werk te doen. Ikzelf had een deel van haar taken overgenomen. Daarmee zou de situatie ontstaan dat ik haar zou betalen én ook haar werk nog zou doen! De penningmeester ging er mee akkoord.
De landelijke afdracht heb ik uiteraard wel aan het partijkantoor van GroenLinks overgemaakt.

Royement
Nadat de concept-kandidatenlijst bekend was gemaakt, besloot het bestuur een kwestie te maken van het feit dat ik nooit die vrijwillige, lokale afdracht had gedaan. Jarenlang had ik daar niemand over horen klagen (kon ook niet, vrijwillig karakter immers), nu werd het gebruikt om een probleem te creëren. Ik werd geconfronteerd met drie opties:
1) een deurwaarder om het achterstallige bedrag te innen
2) royement
3) schrappen van de kandidatenlijst
 
Hoewel geen van die drie maatregelen stand zouden houden (welke deurwaarder gaat een achterstallige vrijwillige bijdrage innen?) was de boodschap wel helder: men wilde niet met mij verder en wilde daar graag een relletje omheen creëren bij wijze van natrap.
Natuurlijk had ik deze kwestie als een luchtballon had kunnen doorprikken, maar ik zag ook voor me hoe ik nog een raadsperiode lang met deze club van crisis naar crisis zou kunnen moeten strompelen. Ik besloot me terug te trekken van de kandidatenlijst.

Na mijn vertrek uit de gemeenteraad heb ik me nooit met de gemeentepolitiek bemoeid, zeker niet met PAL/GroenLinks. In mijn achteraf misschien naïeve idealisme waarmee ik aan mijn raadslidmaatschap begon, had ik niet gerekend op de platte machtsspelletjes en baantjesjacht die ik bij GroenLinks niet verwacht had.
 
Of moet ik PAL zeggen?

Binnen de fractie stelde Annemarie Visser zich vanaf het begin enigszins als een einzelgänger op. Ze was nauwelijks geïnteresseerd in andere zaken dan milieu. Bij de verdeling van de lidmaatschappen van de commissies wilden we in duo’s werken. André Roekiman en Symone de Bruin waren een duo, Harm Brinks en ik ook. Annemarie was maar in één commissie geïnteresseerd (Milieu & Stadsbeheer) en wilde die commissie ook niet met iemand anders samen doen.
 
Omdat ze gedreven en kundig was op dat terrein werd ze door ons, de overige fractieleden gewaardeerd, maar niet om haar manier van samenwerken. We ervoeren haar vaak als stug, rechtlijnig en afstandelijk.
Dat begon ernstig te schuren en zelfs te botsen toen in 1995 de nieuwe Algemene Bijstandswet (nABW) werd ingevoerd. De wet was ontegenzeglijk een verslechtering ten opzichte van de bestaande wet, maar aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer en als gemeenteraad konden we op de wet geen invloed uitoefenen. Wel op een bepaald deel van het budget dat door gemeenten vrij te besteden was.
 
André en Symone stortten zich hier op om te kijken of bijstandsgerechtigden jaarlijks een extra bedrag kon worden uitgekeerd of dat een regeling kon worden bedacht waar mensen gebruik van zouden kunnen maken. Er volgden onderhandelingen met de andere collegepartijen waar ook Harm Brinks als wethouder en ik als fractievoorzitter nauw bij betrokken waren. We probeerden, zoals we dat in die tijd zeiden, de scherpste kantjes van de wet af te vijlen.
Er moest in de gemeenteraad een besluit genomen worden over de invoering van de nABW, inclusief de maatregelen die we als collegepartijen hadden uitgewerkt om mensen met een bijstandsuitkering nog enigszins tegemoet te kunnen komen.

Tegenstem
Tot onze verbazing – en eerlijk gezegd ergernis – wilde Annemarie daar echter niet aan meewerken. Ze kondigde zelfs aan tegen het invoeringsbesluit te zullen stemmen.

Zo ontstonden in vicieuze cirkels ronddraaiende discussies met Annemarie waarin we haar probeerden uit te leggen dat als zij tegenstemde, zij ook tegen onze mooie lokale maatregelen zou stemmen. Zij wilde echter principieel tegen de nABW stemmen, want zelf had ze ook een bijstandsuitkering. Het argument dat zelfs als iedereen in de gemeenteraad zou tegenstemmen, deze landelijke wet sowieso ingevoerd zou worden, maar dan zonder onze maatregelen, sloeg volstrekt niet aan.
 
Uiteraard heeft Annemarie de vrijheid gekregen tegen te stemmen in deze zaak die voor haar zo gevoelig lag. Haar starre en in toenemende mate ook vijandige gedrag was echter zorgelijk. In juni van 1995 hebben Harm Brinks en ik op de zolder van het Stadhuis (nu de kamer van wethouder Hein Kuiken) een gesprek gevoerd met de toenmalige voorzitter van het afdelingsbestuur van PAL/GroenLinks. We waarschuwden hem dat de opstelling van Annemarie tot een lelijke kwestie zou kunnen uitlopen en vroegen hem/het bestuur om in te grijpen.
 
Het bestuur deed echter niets.
 
In november zat het met name Symone zo hoog dat zij vroeg om een ‘time-out’. Vier weken lang geen vergaderingen met Annemarie, tijd om te bezinnen of we nog met elkaar verder konden en zo ja hoe. Annemarie stemde daarmee in en we brachten het bestuur op de hoogte. De fractie stond op springen, een breuk kwam erg dichtbij. Na 1 januari 1996 zouden we moeten bepalen hoe verder. Je zou denken dat dat een bestuur doet opschrikken, maar er gebeurde heel december 1995 niets…

Breuk
Begin januari sprak ik met Annemarie. Ze wilde op geen enkele manier de rest van de fractie begrijpen, laat staan tegemoet komen: ‘ik ben die ik ben en ik verander niet!’ Uiteraard was ze ervan op de hoogte dat dat standpunt een breuk in de fractie betekende en ik heb het bestuur daarvan op de hoogte gebracht. De suggestie die het bestuur op dat moment deed was dat er misschien gesprekken moesten plaatsvinden. Ik heb dat afgewezen. Dat had eerder gekund, dat had eerder gemoeten, maar was nu niet meer aan de orde. De breuk was een feit door een star fractielid en een handelingsverlegen bestuur.
 
Nadat ik dit in een persbericht naar buiten had gebracht, brak een storm los. Het bestuur speelde dat ze door de kwestie overvallen was en dat Harm, Symone, André en ik de voorgestelde acties van het bestuur (de gesprekken) niet wilden afwachten. Aangezien de fractie, cq. ik bij de leden toch al geen goeie reputatie had na de kwestie van de wethouderskeuze, volgde een heftige ledenvergadering, die resulteerde in een onderzoekscommissie onder leiding van Hetty Hafkamp.

Na een paar maanden gaf hij Harm, Symone, André en mij complimenten voor de serieuze en professionele manier waarop wij ons raadswerk deden. Hij had daar blijkbaar een ander beeld bij gehad. Jammer, want deze en andere grote en kleine crises hadden misschien voorkomen kunnen worden als de fractie steun had gekregen waar we dat zochten: op de inhoud.
 
Wat de onderzoekscommissie concludeerde weet ik niet meer precies. De fractie kreeg in ieder geval een veeg uit de pan, maar de houding van Annemarie werd ook bekritiseerd en de breuk werd als onvermijdelijk gezien. Maar dat wisten wij toen al.
 
En de volgende crisis was alweer in de maak.

Zo heel nu en dan word ik nog gevraagd of ik nog politiek actief ben en of ik misschien weer actief zou willen worden. Grappig, want mijn politieke ‘avontuur’ is van heel lang geleden, halverwege de jaren ’90. Toch word ik er nog geregeld aan herinnerd. Het lijkt wel iets wat toch wel indruk op mensen heeft gemaakt.

Zelf kijk ik met gemengde gevoelens op mijn raadsperiode terug. Natuurlijk heb ik veel geleerd over hoe het openbaar bestuur werkt en hebben we als fractie inhoudelijk een paar mooie, inhoudelijke resultaten bereikt. Van de andere kant was het een periode van crises en ruzie en wilde ik na die eerste periode ook absoluut niet voor een tweede periode door.
 
Om toch een keer duidelijk te maken waarom mijn politieke avontuur maar kort geduurd heeft, in een paar blogs antwoord op de vraag: wat is werkelijk gebeurd in de desastreuze raadsperiode van PAL/GroenLinks tussen 1994 en 1998?

Babyboomers en jonge honden
Axies in de jaren ’70 en PAL in de jaren ’80 was een schitterende jongehondenbeweging geweest die rond 1990 zijn wilde haren goed was kwijtgeraakt. Iedereen uit de club had alle functies al wel een keer gehad: fractiemedewerker, commissielid, bestuurslid of zelfs gemeenteraadslid. De babyboomers gingen zich richten op baan en gezin (in veel gevallen een tweede leg) en de interesse voor de politiek verdween.
 
Met de aansluiting van PAL bij GroenLinks kwam ook een nieuwe groep mensen binnen: GroenLinksers. De top van de kandidatenlijst in 1993 bestond dan ook uit mensen zonder een geschiedenis bij PAL of zelfs Axies. Veel nieuwe gezichten, zelf stond ik op nummer zes. Tijdens de ledenvergadering waarop de lijst werd vastgesteld stelde Jan Doede Niemeijer de hypothetische vraag of iemand van ons beschikbaar was, mocht PAL/GroenLinks een wethouder kunnen leveren. ‘Ja’, zei lijsttrekker Harm Brinks. We wonnen vijf zetels, meer dan Axies of PAL ooit hadden gehad.
 
Au.
 
Hoewel ik niet in de gemeenteraad kwam (zesde plek), was duidelijk dat de nieuwe, goeddeels onervaren fractieleden, het moeilijk hadden. De oude garde (met uitzondering van Marga Garms) gaf geen steun. Niemand werd ingewerkt of begeleid. Er heerste een gevoel dat de fractie in de steek was gelaten en het maar alleen moest uitzoeken.

De val van het college van B&W
Nadat Evert Kroes onverwacht zijn zetel had opgegeven kwam ik in 1994 in de gemeenteraad. Tijdens mijn eerste commissievergadering Bestuur & Middelen biechtte wethouder Janny Vlietstra op dat de bouw van het nieuwe stadskantoor zo’n vijf miljoen gulden duurder zou uitvallen. Sterker nog, dat wist men al een half jaar. Ik wist als kersvers gemeenteraadslid niet wat ik hoorde en leunde over naar fractievoorzitter Harm Brinks naast me en fluisterde ‘dit is toch een politieke doodzonde?’ Hij keek me aan met een brede grijns en knikte: ja, dit was een politieke doodzonde.
 
Kort daarna viel het college van B&W over de verzwegen kostenoverschrijding. PvdA en D66 lieten tot ieders verrassing het CDA als coalitiepartner vallen waardoor de deur open kwam te staan voor de VVD en… PAL/GroenLinks.
Plotseling was de oude garde weer terug. Collegedeelname hadden ze nog niet meegemaakt, dus dit moest koste wat kost doorgaan. Het pluche lonkte! De fractie werd onder druk gezet iemand van de Axies- en PAL-generatie als wethouder te accepteren. In die tijd betekende dat dat een zittend fractielid de zetel zou moeten opgeven, zodat iemand van de oude garde gemeenteraadslid kon worden en tot wethouder benoemd kon worden.
 
Dat schoot ons in het verkeerde keelgat. Een jaar lang hadden we zonder steun het hoofd boven water gehouden, toch goed gefunctioneerd en zelfs (mee) het college ten val gebracht en als dank mocht één van ons opkrassen en een PALosaurus het erebaantje opstrijken?

Fractievoorzitter
Onze hakken gingen in het zand. Was het niet duidelijk geweest op de ledenvergadering toen lijsttrekker Harm Brinks had aangegeven dat hij beschikbaar was voor een wethouderschap? Hij zou door de fractie naar voren geschoven worden als wethouderskandidaat. Bij Harm thuis aan de Willemskade bespraken we de consequenties. Ruzie met de ledenvergadering was onvermijdelijk en wie moest de nieuwe fractievoorzitter worden? Symone de Bruin was als nummer twee op de lijst de aangewezen persoon, maar hoewel zo’n hoge plaatsing op de lijst naar mijn mening verantwoordelijkheid met zich meebrengt, weigerde ze.
 
Met tegenzin accepteerde ik het kandidaat-fractievoorzitterschap, wat ook inhield dat ik op de ledenvergadering het nieuws mocht brengen dat we niet een buitenstaander, maar Harm als wethouder naar voren zouden schuiven. In lijn met de gevoelens binnen de fractie ging ik er met gestrekt been in. Harm wordt wethouder, staatsrechtelijk is het de fractie beslist, niet de ledenvergadering.
Na verschillende spannende ledenvergaderingen die niks nieuws opleverden (als Fries kan ik aardig rechtlijnig en vasthoudend zijn) kwamen we voorafgaand aan de beslissende ledenvergadering samen in een restaurant om de avond voor te bespreken. Harm legde op tafel dat als de ledenvergadering niet voor hem zou kiezen, hij zijn zetel niet zou opgeven, maar uit de partij zou stappen en als zelfstandig raadslid zou verder gaan. De rest van de fractie sloot zich daarbij aan.

Gelukkig kwam het niet zover. De ledenvergadering koos eieren voor z’n geld, Harm werd wethouder, ik werd fractievoorzitter, maar het was geen ‘lang en gelukkig’ einde. De verhoudingen binnen PAL/GroenLinks waren flink verstoord, de volgende interne crisis lag op de loer en ik werd als boodschapper van het nieuws verantwoordelijk gehouden voor de ellende.
 
Ineens begreep ik heel goed waarom Symone niet fractievoorzitter had willen worden.