De 78-jarige Walter Williams kreeg woensdag een hartstilstand en werd dood verklaard. Zijn lichaam was klaar om gebalsemd te worden, maar tot verbazing van de begrafenisondernemer begon het in zijn lijkzak te trappen. Zijn pacemaker kan defect zijn. (Volkskrant, 1 maart 2014)

Er zijn natuurlijk legio verhalen van mensen die dood waren en toch weer 'ontwaakten'. Voor sommige mensen is het het bewijs dat het opstandingsverhaal van Jezus niet onmogelijk is. Een falende pacemaker is echter iets heel anders dan een kruisiging en een speer in je zij gestoken krijgen. Jezus was echt wel dood aan het einde van Goede Vrijdag en opstaan ​​uit de dood is gewoon fysiek niet mogelijk.

Wat zou er dan gebeurd kunnen zijn?

De Romeinen waren natuurlijk de baas in Judea. De praefectus - de welbekende Pontius Pilatus - bevond zich normaliter echter niet in Jeruzalem, maar in Caesarea. Pas met Pasen kwam hij naar Jeruzalem om te zorgen voor een ordelijk verloop van de feestdagen.
Het dagelijkse bestuur van de Joden berustte bij de hogepriester. Hij wist dat de praefectus hem in deze dagen op zijn vingers zou zien, als hij het allemaal goed aankon.

Jezus, die de meeste tijd in Galilea doorbracht, was een van de duizenden Joden die met Pesach naar Jeruzalem reisden. Er waren al aardig wat volgelingen en de komst van Jezus in Jeruzalem zorgde dan ook voor behoorlijk veel opschudding.

Hogepriester Kajafas had er geen enkel belang bij dat Jezus riep dat hij de koning der Joden was en daarmee zijn gezag en dat van de Romeinen aanviel. Wat zou praefectus Pilatus daar niet van vinden? Hij liet Jezus oppakken, bracht hem voor Pilatus die onder druk werd gezet om het doodvonnis uit te spreken (Kajafas kon dat zelf niet) en Jezus werd gekruisigd.

Daarmee was het verhaal echter niet afgelopen, want er was een grote Galilese Jezus-beweging in de stad en ook dat kon voor problemen zorgen als die allemaal rond de tombe zouden hangen. Het was dan ook zaak ervoor te zorgen dat die Galileeërs vertrokken. Alles wijst erop dat Kajafas een snood plan heeft bedacht: hij liet het dode lichaam van Jezus uit het graf halen.

Er zijn aanwijzingen in de Bijbel die dit aannemelijk maken. De autoriteiten hadden het beheer van het graf overgenomen (Matth. 27:64). Dat gaf hen natuurlijk alle gelegenheid om het lichaam van Jezus eruit te halen. Op een andere plaats vertellen de evangeliën over de joodse priesters die de Romeinse bewakers omkochten. Waarom zouden ze dat doen? Er is maar één verklaring: de bewakers wisten dat de priesters het lichaam hadden weggehaald en dat moesten ze absoluut voor zich houden (Matth. 28:11-15).

In twee van de evangeliën zijn er toespraken van mensen (één jonge man in Marcus 16:5, twee mannen in Lucas 24:4) die de vrouwen vertellen dat Jezus uit de dood is opgestaan. Dat geloofde men toen nog: de profeten Elia en Eliza hadden ook wel eens een dode tot leven gewekt. Deze boodschappers bij het graf moeten helpers van de hogepriester zijn geweest. Ze vertelden niet alleen over de opstanding, ze vertelden de volgelingen ook dat ze terug moesten naar Galilea omdat Jezus had gezegd dat hij daarheen zou gaan.

Je kunt je nog afvragen waarom de volgelingen van Jezus dit zo gemakkelijk accepteerden. Het helpt om je dan af te vragen hoe het moet voelen als je alles hebt opgegeven om een leraar te volgen die beweert De Verlosser te zijn. En van de ene op de andere dag is hij dood en zijn lichaam verdwenen. Wat doe je dan? Dan ga je ontkennen: hij is niet dood! Sterker nog, hij is opgestaan en we gaan gewoon door in de geest van Jezus. 

Evengoed was het lastig om dat verhaal vol te houden in een andere stad, ver van huis en zijn de discipelen en andere volgelingen toch maar naar Galilea terug te gaan en van daar uit nieuwe plannen te maken.

Kajafas had de zaken dus weer aardig onder controle: de leider dood, de volgelingen terug naar Galilea, de praefectus kon tevreden zijn.

Het is nog maar een goeie week geleden dat op social media en hier thuis steen en been geklaagd werd over de zomertijd. En nu zijn we het alweer vergeten. Gister was ik (weer) in het Planetarium van Eise Eisinga in Franeker. Niet alleen het oudste nog werkende planetarium ter wereld (dat wist de gewaardeerde lezer ook wel), maar eveneens het grootste mechanische planetarium ter wereld, aangezien men overal de sterrenhemel tegenwoordig projecteert.

Wat ik blijkbaar sinds het vorige bezoek alweer vergeten was, is dat de klok die Eisinga in zijn immer indrukwekkende kunstwerk heeft verwerkt, compleet verkeerd loopt. Maar dan ook niet een klein beetje. Omgerekend liep de klok van Eisinga een uur en veertig minuten (1:40u) achter!

De uitleg is eenvoudig: we hebben de wereld opgedeeld in tijdzones. Die waren er in Eisinga's tijd nog niet. Dat hoefde ook niet, want de wereld was veel kleiner. De meeste mensen kwamen zelden of nooit uit het dorp waar ze woonden. De tijd werd toen nog echt bepaald aan de stand van de zon. Op het hoogste punt was het twaalf uur. Kon je zien op de zonnewijzer. 

Toen er treinen gingen rijden, was het niet meer voldoende om in ieder dorp afzonderlijk te weten hoe laat het (ongeveer) was, maar ontstond de noodzaak voor het hele Nederland een centrale (precieze) tijd af te spreken. Later gebeurde dat wereldwijd en werden hele landen ingedeeld in een tijdzone tussen Noor- en Zuidpool.

Het is goed om te realiseren dat tijdzones dus afgesproken zaken zijn. Er is een 'centrale tijd', maar Nederland bevindt zich in de Central European Summer Time (CEST), wat betekent dat het even laat is in Warschau als in Santiago de Compostella.

Belachelijk natuurlijk, want als de zon op zijn hoogste punt staat in Berlijn (12:00u), is het nog lang niet zo ver in Franeker. Dat kan dus inderdaad wel een minuutje of veertig schelen. Tel daar nog eens de nonsens van de zomertijd bij op en Eise Eisinga was zo gek nog niet. Voordat wij er een potje van maakten met treintijden, tijdzones en zomertijd, kon hij in zijn Planetarium heel precies de tijd aangeven.

Ik heb vorige week een nieuw horloge gekocht. Al zoekende op internet kwam ik horloges tegen die twee of drie verschillende tijdzones konden weergeven. Leuk als je familie in Australië hebt en je wilt weten of je ze kunt videobellen, maar ik had geen reden om dat te willen hebben, dus ik kocht een horloge met één wijzerplaat.

Nu heb ik er spijt van, want het is niet onaardig om een horloge te hebben dat én Central European Summer Time én Franeker Mean Time aangeeft.

Hawar, ik koop wel een zonnewijzer bij de Intratuin.

​Al twee keer bezocht ik in het Fries Museum de tentoonstelling 'Vrijheid, Vetes en Vagevuur' over de middeleeuwen in de Friese landen. Als gemankeerd historicus vertelde ik mijn gezelschap deze verhalen die in de tentoonstelling niet aan bod kwamen

De PR van de tentoonstelling in september 2022 werd opgehangen aan het verhaal van de kletzie. De polsstok die ook als speer gebruikt kon worden. Bij binnenkomst ligt dan ook de grafsteen van Eppo uit Rinsumageest met de afbeelding van de hoofdeling mét een kletzie in zijn handen. Verderop hangt aan het plafond een replica van zo'n polsstokspeer.

​Wat er in de tentoonstelling niet bij verteld wordt is het verhaal over de rol van Friezen in de middeleeuwse veldslag.

​In de middeleeuwen verzamelde een keizer, koning of hertog altijd een leger uit de aan hem onderdanige volken en landsdelen. Dat kon dus betekenen dat een leger bestond uit een bont gezelschap van nationaliteiten, waaronder bijvoorbeeld Friezen. Die Friezen waren toen al erg lang, vergeleken bij andere volken. Daarbij droegen ze ook nog hun lange kletzies, soms wel drie meter lang. Doordat ze al gauw twee koppen boven de rest van het leger uitstaken én die lange speren droegen, vielen ze aan de andere kant van het slagveld goed op.

En zorgden daarmee voor flinke onrust bij de vijand.

Want de Friezen wilde je niet tegenover je hebben. De Friezen waren ruig en ongeciviliseerd. Het was in die tijd immers gebruikelijk dat edelen die meevochten in een veldslag niet gedood zouden worden. Die werden hooguit geciviliseerd gevangen genomen en dan werd er losgeld voor gevraagd. Edelen begonnen dan ook vol zelfvertrouwen aan een veldslag. De boeren, het klootjesvolk werd doodgeslagen, zijzelf in het ergste geval slechts een jaar in een toren gevangen gehouden.

Tenzij de Friezen meededen.

De Friezen hadden niks met adel. Zij hadden zelf een vrij egalitaire samenleving, waarin wel standsverschil was, maar er was geen graaf of hertog die over hen de baas kon spelen. Er was dus geen ontzag voor het gezag van de adeldom op het slagveld en ze sloegen een hertog te paard dus net zo gemakkelijk dood als een boereninfanterist.

Voor de eigen legeraanvoerder waren de Friezen dan ook een wenselijke aanvulling in de gelederen, maar ze waren ook moeilijk te controleren en aan te sturen. Hoe beestachtig het beeld van een middeleeuwse veldslag misschien voor ons ook is, er was wel degelijk spraken van strategie en tactiek. Eerst boogschutters hun werk laten doen. Dan een deel van de voetsoldaten naar voren sturen. Cavalerie vanuit de flank, enz.

Daar hadden de Friezen echter he-le-maal geen zin in, dat gedraal.

De houding van de Friezen laat zich omschrijven met 'waar is de vijand? Daar is de vijand!' Ingewikkelder werd het voor hen niet en ze stormden dan met hun lange lijven, met hun kletzies in de aanslag en ongetwijfeld luid schreeuwend, naar de overkant van het slagveld.

Of de legeraanvoerder daar nou bevel voor gegeven had of niet.

'In amente prevolans', schreef men in die tijd over de Friezen. Als een gek naar voren stormend.

Als ik ooit had kunnen vertellen hoe iemand aan de andere kant van de wereld zoveel aan Merry Christmas, Mr. Lawrence heeft gehad...

...dan waren er toch geen woorden geweest om dat goed uit te kunnen drukken.

​Bedankt, Ryuichi Sakamoto 

​Ooit, toen ik te jong was om mijn eigen geld te verdienen, maar oud genoeg om een eigen platenspeler te hebben én er nog geen streamingsdiensten waren, was er een briljante manier om toch veel muziek te leren kennen: de bibliotheek in Leeuwarden leende naast boeken, voor ƒ1,25 per stuk, ook LP's uit. De allereerste keer dat ik in de 'discotheek' kwam, nam ik uiteraard iets Beatlesachtigs mee (Tug of War van Paul McCartney), maar ik wilde ook iets onbekends. Dat werd The Rise & Fall of Madness. Daar stond Our House op en die hit kende ik al wel, dus dat durfde ik wel aan.

Al die geleende LP's zette ik op tape, maar uiteraard staan de meeste nu in de CD-kast. Rise & Fall en Tug of War in ieder geval wel, want beide albums vind ik nog steeds heerlijk om naar te luisteren. Niet alleen uit jeugdsentiment, maar ook omdat er - heel uitzonderlijk - geen enkel zwak nummer op staat.

​Madness leerde ik nog beter kennen, kreeg ook een bredere liefde voor alles dat met ska, rocksteady en reggae te maken, versleet tientallen Doc Marten's boots en Camden Street/Market/Lock werd een favoriet plekje van me op de wereld.

Muzikaal wilde het na The Rise & Fall met Madness niet meer zo lukken, maar in 2009 brachten ze misschien wel hun sterkste album ooit uit: The Liberty of Norton Folgate. Een concept-album zowaar, over een kleine vrijstaat in het Noorden van Londen. Hier ook weer geen enkel zwak nummer. Ik speelde de CD zo vaak dat mijn zoontje, toen zes of zeven, hele stukken begon mee te zingen.​ Het si nog altijd een van de weinige albums die we alle vier in ons gezin mooi vinden.

E. had nog maar een paar dagen tevoren kaarten geregeld, dus gister zat ik - rode DM's aan - vrij onverwacht ineens in Afas Live, klaar voor een live- show van de Nutty Gents. De kaarten zeiden 20:00u, Afas had het echter om 21:00u ingepland, dus pas na lang wachten kwamen de mannen het podium op. Suggs schreed naar de microfoon.

HEY YOU! DON'T WATCH THAT!

Weinig woorden in de geschiedenis van de popmuziek hebben zo'n elektrificerend effect op een mensenmassa. De zaal was los. Madness hoeft een show niet voorzichtig op te bouwen naar een climax met de grootste hits. Ze kunnen met zo'n stamper binnenkomen en anderhalf uur vullen met alleen maar hits, hits, een enkel minder bekend nummer gevolgd door nog meer hits. 

​Het mooie is dat, hoewel veel van de nummers aan elkaar hangen van de vette ska, gecombineerd met slappe humor, er momenten waren die ik ronduit ontroerend vond. Inderdaad, nummers als NW5 van Norton Folgate en het magistrale Our House van The Rise & Fall, maar ook het moment dat Suggs ons nog even aan 'the great, great Terry Hall' herinnerde, bijvoorbeeld. 

Grappig was het Theo Maassen-momentje, toen Suggs wel heel erg jong publiek op de eerste rij ontdekte. Hun namen bleven onverstaanbaar (en ze hoefden ook zeker niet te vertrekken) maar ome Suggs had nog wel goed advies voor hen: 'Get an education. Really. I never had one and I wish I had'. 

De redenen waarom mensen naar Madness komen kijken zijn verschillend. Natuurlijk: feest der herkenning, of gewoon een feestje. Zet een in de hal gekochte fez op je kop, of kom met je hele vriendenclub in tropenoutfit. Dikke hits, dikke lol. Zelf genoot ik dus het meest van specifieke nummers als Our House en NW5 en het zou jammer zijn als we Madness alleen maar zien als die feestband van House of Fun en Baggy Trousers. Ze zijn de belichaming van die mooie Ska/Skinhead met DM's subcultuur.

En vergis je niet: ze hebben hele goede mooie nummers geschreven. Luister maar eens naar The Sun and the Rain en ​Lovestruck.

​Genieten...