Eén jaar na het begin van de oorlog tegen Ukraine, slepen Westerse landen amechtig allemaal tweedehands materieel naar Ukraine, zoals vandaag Poolse Leopard II tanks. In plaats daarvan hadden we ook jaren geleden Ukraine lid kunnen maken van de NAVO.

Bijkomend voordeel: zo'n 200 duizend Ukrainers en Russen waren niet op een trieste manier om het leven gekomen.

En al die vrouwen waren niet verkracht

En al die kinderen waren niet ontvoerd

En al die mannen waren niet gemarteld

Maar ja, met Ukraine in de NAVO, dan was Putin misschien wel een oorlog begonnen...

De pagina's over Friese runen op deze website, zijn oorspronkelijk geschreven als werkstuk tijdens mijn studie Fryske Taal en Kultuer. 

Uiteraard wilde ik toen graag zoveel mogelijk objecten met runeninscripties van dichtbij bekijken, dus ik vroeg conservator Egge Knol of hij me de stukken uit de collectie van het Groninger Museum zou willen laten zien. Dat wilde hij wel en dus zat ik - lang geleden - in het museum en deed netjes de witte, wollen handschoentjes aan die ik aangereikt kreeg. Zo kon ik de objecten goed van dichtbij bekijken zonder ze te beschadigen.

Zo kreeg ik ook "Westeremden B" in handen. Een glad stukje taxushout met dunne runen er in gekrast, waarvan de toepassing volstrekt onduidelijk is, dus het zal wel een rituele functie hebben gehad.

De combinatie van een aalglad taxushoutje en de wollige handschoenen kon ook eigenlijk maar tot één desastreus resultaat leiden: het houten topstuk van het Groninger Museum gleed tussen mijn vingers door en belandde met een punt op de tafel eronder....

De val was misschien maar tien tot twintig centimeter, maar er was toch een duidelijke 'tok' te horen. Wat er niet te horen was, was mijn hartslag of ademhaling, die minstens een halve minuut stokten. Ik keek naar Knol die zich omdraaide en volstrekt geen 'no worries, dat kan iedereen overkomen' gezicht trok, maar een woeste blik strak op het kleine stukje hout met de grote waarde wierp.

Het houtje was intact.

Ik heb mijn bezoek daarna kort gehouden, Knol bedankt en naar huis gegaan. Nog lang plaagden droombeelden van splinters met runeninscripties die als mikadostokjes op tafel vielen mijn nachten.

Vandaag was ik weer in het Groninger Museum. Westeremden B ligt ongeschonden te pronken als één van de weinige historische voorwerpen in de geschiedeniszaal van het museum.

​En terecht want, nogmaals: topstuk.

​Het Hannemahuis in Harlingen is een ietwat eigenaardig streekmuseum. De kennismaking gaat via de aangrenzende boekhandel in de Hoofdstraat waar de kaartjes worden verkocht (en tevens de doorgang naar de bibliotheek zich bevindt). De komst van de boekhandel was een 'boppeslach' voor Harlingen en de combinatie met museum en bibliotheek heeft de troosteloze hoofdwinkelstraat zeker nieuwe charme gebracht.

Nu van de Hoofdstraat nog een autovrij voetgangersgebied maken en Harlingen is helemaal klaar voor de 21e eeuw.

De eerste kamer zou over de geschiedenis van Harlingen gaan, maar er hangen alleen 18e-, 19e- en 20e-eeuwse schilderijen met stadsgezichten, meestal vanaf zee. Er is een touch-screen met foto's van vroeger. Leuk gedaan, maar het is ook erg fragmentarisch en gaat niet verder terug tot (foto's!) de 19e-eeuw. Iedere verdere uitleg ontbreekt! De bezoeker wordt compleet onnozel gehouden over bijvoorbeeld de oudste archeologische vondsten, de stadsrechten of de Middeleeuwse legende van de Magnusvaan, de rode vaandel met zijn mysterieuze krachten, symbool van de Friese vrijheid die in een kerk in het huidige Harlingen zou zijn ingemetseld, maar nooit is teruggevonden.

Dus ik ga door naar de volgende kamer.

Dat is een kamer met vitrines met zilverwerk. Ieder museum in Friesland heeft wel een kamer met zilver. Het Hannemahuis ook. Helaas. Ik houd niet van zilver. Door naar de volgende...

Onder het oudste deel van het museum zijn onder de vloer restanten van een 18e-eeuwse jeneverstokerij gevonden. Helaas ook hier weer weinig uitleg, anders dan een video van een acteur die geprojecteerd wordt en omstandig een uitgebreid verhaal vertelt, waar weinig van te verstaan was omdat op de gang erachter hippiepeuters schreeuwend en gillend tikkertje speelden. Er was in ieder geval geen uitleg te lezen, dus, door...

De hippiepeuters bleken bij een groep biologisch-dynamische volwassenen te horen die in de zaal met moderne kunst (ieder museum heeft tegenwoordig een volstrekt overbodige verplichte afdeling met moderne kunst) zaten te luisteren naar nogal treurige muziek met een cello. Dan weet u wel ongeveer hoe de sfeer was: biologisch-dynamische volwassenen die tussen moderne schilderkunst luisteren naar treurige cellomuziek die overstemd wordt door hippiekinderen die gillend tikkertje spelen, dus, door...

Gauw naar boven, waar een vrij onbestemde overloop was volgehangen met inkttekeningen. Of het oud of modern werk was kon ik niet beoordelen. Door...

Daarna volgde een ruimte over het scheepvaartverleden van Harlingen. Ook hier moesten schilderijen veel duidelijk maken. Ik weet nu bijvoorbeeld dat vroeger schepen met grote zeilen over de zee voeren. Verder was er een op schaal nagebouwde situatie van een schip, waarschijnlijk op de Noordpool, in het ijs gevangen. Ook stond er een kist waar een VOC merk ingebrand was. En er waren maquettes van oude schepen met masten.

Door!

Dan: een kamer over Harlingens bekendste 'ouwe seun': Simon Vestdijk. In deze kamer kwam ik evenmin echt iets over het onderwerp te weten (wanneer is hij geboren?). Er was besloten dat het interessant zou kunnen zijn al zijn publicaties uit te stallen tegen de vier wanden van de kamer. Verder was er geen informatie, behalve enkele grote foto's van plaatsen uit Harlingen waar Vestdijk in zijn werk aan gerefereerd had, netjes met de betreffende tekst ernaast. Nou ja, door...

Ik moet eerlijk zeggen, de kamer met tegelwerk heb ik al niet eens meer gezocht om uitleg die er misschien wel was. De wand die volgehangen was met tegelwerk trok mijn aandacht, want hij was erg mooi en kleurrijk. Door!

​Er was nog een zaal waar een aantal staande klokken stond, maar ik heb er nauwelijks rondgekeken. Na nog niet een uur stond ik weer buiten. Ik vraag me vertwijfeld af of ik iets gemist heb. Misschien was er wel uitleg, maar heb ik niet goed genoeg gezocht? Of stond het in kleine lettertjes op de kleine bordjes die her en der hingen en waarvan ik dacht dat het slechts titel en naam van de schilder kon bevatten, maar in dusdanig kleine lettertjes op dusdanig kleine bordjes dat ik mij gezien mijn brilgerechtigde leeftijd gerechtigd voelde ze over te slaan?

​Ik ben echter zonder op te scheppen een best wel doorgewinterde museumbezoeker en weet de informatie altijd prima binnen te halen. Bij het Hannemahuis is me dat echter niet gelukt en dat verbaast en ergert me. 

​Verbazing dat een museum zo weinig informatie biedt en ergernis omdat Het Verhaal van Harlingen het verdient beter verteld te worden.

Als je - zoals ik - een beetje geïnteresseerd bent in geschiedenis in het algemeen en archeologie in het bijzonder, is het volgende je misschien ook wel eens opgevallen

Ik zag het vuistdikke kopje hierboven, met de uitleg dat het misschien van een heiligenbeeld is geweest. Het kan zijn dat men daar aanwijzingen voor heeft die ik niet ken, maar ik vraag het me af, hoor. Volgens mij kon men tussen 1200 en 1400 echt wel realistischer hoofdjes kleien dat deze met z'n uitpuilende oogjes. Niet het meest eerbiedige heiligenbeeld...

Waarom toch, nemen archeologen zo vaak aan dat een vondst, cq. een voorwerp waarvan de functie niet geheel duidelijk is, een religieuze of rituele functie heeft? 

Waarom kan onder deze kop niet een doekje met aangenaaide handjes gehangen hebben, zodat het bij het poppenkastspelen gebruikt kon worden? Of zoals ik vroeger een vliegtuigje van papier vouwde voor mijn kinderen, zo kleide misschien een Middeleeuwse vader een kopje van klei voor zijn kinderen. Gewoon voor de gein. Omdat het kan. Waarom die eeuwige fascinatie met religie en rituelen: zwaarden op de bodem van een meer? Rituele functie! Houten staafje met runentekens? Rituele functie! Vreemdsoortige stenen bouwwerken in Saudi-Arabië? Rituele functie!

​Bij de opgravingen aan de Middeleeuwse ringwal in Den Burg op Texel werden verkleuringen in de grond aangetroffen. Kuilen die zelfs helemaal uit de prehistorie stammen. Nu kunnen kuilen heel veel functies hebben gehad (afval, koel bewaren/opslag, verdediging) en de werkelijke functie die het ooit had zal nooit te achterhalen zijn, maar waarom kiest de archeoloog van dienst dan toch weer voor 'rituele functie'? Waarom!? Hij heeft geen idee waarom die kuil ooit is gegraven! Waarom dan ritueel? En specifiek voorouderverering ook nog!? Als je totaal niet weet waar die kuil voor was, hoe kom je dan heel specifiek bij rituele ouderverering? Ik kan er met mijn verstand niet bij.

Ik heb mezelf daarom aangeleerd om bij iedere archeologische vondst die hier of ginder met 'rituele functie' wordt omschreven, een alternatieve, evengoed mogelijke functie te bedenken. Enkele voorbeelden:

Dit was de post die ik zojuist uit de brievenbus haalde
Vier keer een stempas
Eén keer Nationale Postcode Loterij
​
Dus eigenlijk vijf keer loterij: je doet iedere keer leuk mee, maar het levert je nooit op waar je op hoopt

De Belgische premier De Croo heeft duidelijk gemaakt dat hij wil werken aan opvang van de Turkse aardbevingsslachtoffers in Turkije zelf

Want die Turken die hun hele hebben en houden, inclusief hun 15-jarige dochter, hebben verloren, moeten het toch godverdomme niet in hun hoofd halen dat dit een uitgelezen gelegenheid is om lekker naar België vertrekken!

Dan denk je dat Nederland stuk is...

(NB: wat is er zo 'open' aan de VLD?)

Toch mooi om te zien hoe een zwarte vrouw die aandacht vraagt voor het slavernijverleden, tijdens het koninklijke bezoek op haar eigen eiland door witte Nederlanders gauw wordt weggebonjourd.

Waarmee ze weinig subtiel, maar keihard duidelijk maakt hoe de verhoudingen nog altijd liggen.
​
Ook ná de excuses van december.