Johannes Beers
  • Blog
  • Foto
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Genealogie
    • De familienaam Beers
    • Kwartierstaat Beers >
      • Rinze Beers (1944)
      • Jitze Beers (1915) >
        • De Poortinga's
      • Rinze Beers (1876)
      • Pieter Beers (1853)
      • Rinse Beers (1817)
      • Gerlof Beers (± 1788)
      • Claas Beers
      • Maarten Beers
    • De familienaam Van der Pal
    • Kwartierstaat Van der Pal >
      • Auke van der Pal (1919)
      • Jogchum van der Pal (1890) >
        • Lamkje de Vries
      • Jelke van der Pal (1856) >
        • Jelke vd Pal (1856) Eng
      • Wiebe van der Pal (1813)
      • Oene van der Pal
      • Jelke van der Pal
      • Johannes van der Pal (± 1690)
      • Gerrit van der Pal (± 1670)
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • De Badweg: de geschiedenis
    • Carel Roorda
    • Neogothiek
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact

De kletzie (1)

4/4/2023

0 Opmerkingen

 
​Al twee keer bezocht ik in het Fries Museum de tentoonstelling 'Vrijheid, Vetes en Vagevuur' over de middeleeuwen in de Friese landen. Als gemankeerd historicus vertelde ik mijn gezelschap deze verhalen die in de tentoonstelling niet aan bod kwamen

De PR van de tentoonstelling in september 2022 werd opgehangen aan het verhaal van de kletzie. De polsstok die ook als speer gebruikt kon worden. Bij binnenkomst ligt dan ook de grafsteen van Eppo uit Rinsumageest met de afbeelding van de hoofdeling mét een kletzie in zijn handen. Verderop hangt aan het plafond een replica van zo'n polsstokspeer.
Afbeelding
Poten van kletzies uit het depot van het Fries Museum. Jarenlang werd gedacht dat het kandelaren waren. Met deze poten onderaan een kletzie werd voorkomen dat de polsstok in de moerassige bodem wegzonk.
​Wat er in de tentoonstelling niet bij verteld wordt is het verhaal over de rol van Friezen in de middeleeuwse veldslag.

​
In de middeleeuwen verzamelde een keizer, koning of hertog altijd een leger uit de aan hem onderdanige volken en landsdelen. Dat kon dus betekenen dat een leger bestond uit een bont gezelschap van nationaliteiten, waaronder bijvoorbeeld Friezen. Die Friezen waren toen al erg lang, vergeleken bij andere volken. Daarbij droegen ze ook nog hun lange kletzies, soms wel drie meter lang. Doordat ze al gauw twee koppen boven de rest van het leger uitstaken én die lange speren droegen, vielen ze aan de andere kant van het slagveld goed op.

En zorgden daarmee voor flinke onrust bij de vijand.

Want de Friezen wilde je niet tegenover je hebben. De Friezen waren ruig en ongeciviliseerd. Het was in die tijd immers gebruikelijk dat edelen die meevochten in een veldslag niet gedood zouden worden. Die werden hooguit geciviliseerd gevangen genomen en dan werd er losgeld voor gevraagd. Edelen begonnen dan ook vol zelfvertrouwen aan een veldslag. De boeren, het klootjesvolk werd doodgeslagen, zijzelf in het ergste geval slechts een jaar in een toren gevangen gehouden.

Tenzij de Friezen meededen.

De Friezen hadden niks met adel. Zij hadden zelf een vrij egalitaire samenleving, waarin wel standsverschil was, maar er was geen graaf of hertog die over hen de baas kon spelen. Er was dus geen ontzag voor het gezag van de adeldom op het slagveld en ze sloegen een hertog te paard dus net zo gemakkelijk dood als een boereninfanterist.

Voor de eigen legeraanvoerder waren de Friezen dan ook een wenselijke aanvulling in de gelederen, maar ze waren ook moeilijk te controleren en aan te sturen. Hoe beestachtig het beeld van een middeleeuwse veldslag misschien voor ons ook is, er was wel degelijk spraken van strategie en tactiek. Eerst boogschutters hun werk laten doen. Dan een deel van de voetsoldaten naar voren sturen. Cavalerie vanuit de flank, enz.

Daar hadden de Friezen echter he-le-maal geen zin in, dat gedraal.

De houding van de Friezen laat zich omschrijven met 'waar is de vijand? Daar is de vijand!' Ingewikkelder werd het voor hen niet en ze stormden dan met hun lange lijven, met hun kletzies in de aanslag en ongetwijfeld luid schreeuwend, naar de overkant van het slagveld.

Of de legeraanvoerder daar nou bevel voor gegeven had of niet.

'In amente prevolans', schreef men in die tijd over de Friezen. Als een gek naar voren stormend.
0 Opmerkingen



Laat een antwoord achter.

    RSS-feed

    Social media
    Ik ben ook te vinden op
    LinkedIn

    Mastodon 
    ​en

    Pixelfed

    Categorieën

    Alles
    Berlin
    Danish Adverts
    Digitale Voetafdruk
    Frysk
    Graphic Novel
    PAL/GroenLinks
    Popmuziek
    Reboelje
    Skanokollum
    Waargebeurd
    Zeer Kort Verhaal
    Zorg

    Archieven

    Mei 2025
    April 2025
    Maart 2025
    Februari 2025
    December 2024
    November 2024
    Oktober 2024
    September 2024
    Augustus 2024
    Juli 2024
    Juni 2024
    Mei 2024
    April 2024
    Februari 2024
    Januari 2024
    December 2023
    November 2023
    Oktober 2023
    September 2023
    Augustus 2023
    Juli 2023
    Juni 2023
    April 2023
    Maart 2023
    Februari 2023
    Januari 2023
    November 2022
    Juli 2022
    Juni 2022
    Mei 2022
    September 2021
    Augustus 2021
    Mei 2021
    Maart 2021
    Februari 2021
    Januari 2021
    December 2020
    November 2020
    Oktober 2020
    Augustus 2020
    April 2020
    Februari 2019
    December 2018
    November 2018
    September 2018
    Juli 2018
    Juni 2018
    Mei 2018
    April 2018
    Maart 2018
    Februari 2018
    Januari 2018
    December 2017
    November 2017
    Oktober 2017
    Juni 2017
    Mei 2017
    April 2017
    Maart 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Oktober 2016
    September 2016
    Augustus 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Maart 2016
    Februari 2016
    Januari 2016
    December 2015
    November 2015
    Oktober 2015
    Augustus 2015
    Juni 2015
    Mei 2015
    April 2015
    Maart 2015
    September 2014
    Augustus 2014
    Juli 2014
    Juni 2014
    Mei 2014
    November 2013
    Oktober 2013
    September 2013
    April 2013
    Maart 2013
    December 2012
    Februari 2012
    December 2011
    April 2011
    Mei 2010
    Februari 2009

Powered by Maak je eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.
  • Blog
  • Foto
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Genealogie
    • De familienaam Beers
    • Kwartierstaat Beers >
      • Rinze Beers (1944)
      • Jitze Beers (1915) >
        • De Poortinga's
      • Rinze Beers (1876)
      • Pieter Beers (1853)
      • Rinse Beers (1817)
      • Gerlof Beers (± 1788)
      • Claas Beers
      • Maarten Beers
    • De familienaam Van der Pal
    • Kwartierstaat Van der Pal >
      • Auke van der Pal (1919)
      • Jogchum van der Pal (1890) >
        • Lamkje de Vries
      • Jelke van der Pal (1856) >
        • Jelke vd Pal (1856) Eng
      • Wiebe van der Pal (1813)
      • Oene van der Pal
      • Jelke van der Pal
      • Johannes van der Pal (± 1690)
      • Gerrit van der Pal (± 1670)
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • De Badweg: de geschiedenis
    • Carel Roorda
    • Neogothiek
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact