Frisia non cantat

Tacitus skreau it al: Friezen sjonge net en dat is yn twatûzen jier net feroare. Fansels, der wurdt wol songen, mar hat Fryslân in echte muzikale tradysje? My tinkt fan net.
De Ieren hawwe harren folkmusic, de Frânsen it chanson en sels de Dútsers hawwe wat, al is it mar de Schlager. Allegearre al aardich âldfrinzich, mar de Belgen hawwe nijsgjirrige indymuzyk (dEUS en Balthazar) en de Sweden skitterje mei Eurovyzjepop.

Nim in lân as Iislân. Noch gjin 350.000 ynwenners, mar wat in muzyk makket men der! Nammen as Björk, Of Monsters and Men, Asgeir, Emilliana Torrini en Sigur Ros binne mar in pear fan de artysten dy’t de ôfrûne jierren ynternasjonaal súkses hân ha.
Tinkt de âldere generaasje oan Het Goede Doel, mei Blaudzun, Kyteman en Kensington is in stêd as Utert – ek mar 330.000 ynwenners – al desennia in briedplak foar bands dy’t yn heel Nederlân populêr binne.

Nee, dan Fryslân.

Rûchwei twa kear safolle ynwenners as Iislân of Utert en in muzikale tradysje fan neat. Fryslân hat bûten de provinsjegrinzen neffens my mar twa grutte (Frysktalige) hits levere: In Nije Dei fan De Kast en Wêr Bisto fan Twarres. Middle of the Road. Trettjin yn in Dozyn.

Sucht….!

Hoe kin it wêze dat wy hjir net meidogge yn de ynternasjonale popmuzyk, de nasjonale popmuzyk of sels de popmuzyk fan Noard-Nederlân? Net dat der safolle út Grins komt, mar dêr ha se der wol foar soarge dat der topartysten te spyljen komme, bygelyks yn Vera of op Eurosonic/Noorderslag. En Drinte hat fansels Daniel Lohues, de beste singer/songwriter fan Nederlân.

Ik ha wol in teory oer de fraach wêrom’t Fryslân net meidocht yn de (ynter)nasjonale popmuzykwrâld. Muzikaal hawwe wy wat oare ynteressen. De wichtichste muzikale tradysjes yn Fryslân binne de blaaskapellen en de koaren en dy hawwe in soad muzikale kreativiteit usurpearre. Elk doarp hat sa’n bytsje in blaaskapel. Koaren hawwe Friezen ek altiten prachtich fûn om yn te sjongen. It probleem mei in blaaskapel of in koar is dat it allinne wurk útfiert fan oaren. De krêft fan popmuzyk sit him yn it tegearre muzyk meitsjen. Dat dogge wy hjir net.

Der is lykwols wol wat oan it feroarjen. Komt it fan Leeuwarden Culturele Hoofdstad in 2018? Komt it fan de popakademy yn Ljouwert? Komt it fan poppoadium Asteriks? Komt it fan festivals as Into the Great Wide Open en Welcome to the Village? Yn alle gefallen binne der hjoed-de-dei wat bands dy’t meikomme lykje te kinnen yn ynternasjonaal ferbân.

De earste band dy’t ik neame wol is Sväva. De namme fan de band (Sweedsk foar ‘sweve’) liket al te wizen op Skandinavyske ynfloeden en yndied, de band hat al te toeren west yn Sweden. De fiifkoppige gitaarband Sväva makket dreamerige popmuzyk dy’t – oh irony – nea sweverich wurdt.

Echt ûnder de yndruk bin ik fan Blackbox Red. It binne in drummer (Stefan) en in gitariste (Eva) dy’t muzyk meitsje sa’t dat yn Fryslân noch net earder dien is. Fansels, der wiene wol earder bands mei in soad lûd, mar al te faak hat de komposysje fan in nûmer te lijen fan de winsk om lûd te wêzen. Blackbox Red kin knap songskriuwe, wit spanning op te bouwen yn de songs, jout enerzjike optredens mei in knappe behearsking fan de ynstruminten en it opfallendste fan alles: hja meitsje popmuzyk sûnder help fan in bassist.

Mar dat is allinne geëamel fan in mislearre basgitaarspiler.

​Sväva en Blackbox Red wurkje op ’t heden hurd oan harren bekendheid mei optredens en it útbringen fan EP’s. Neffens my binne it de Fryske bands dy’t op ’t heden de grutste kans hawwe troch te brekken. In plak yn de hitlisten sit der foar dizze bands net drekst yn, mar yn it alternative sirkwy soene hja Fryslân as lân fan popmuzyk by eintsjebeslút wolris op de kaart sette kinne.