In nije flagge foar Fryslân

Ik mei net oer de Fryske flagge. Fan de iene kant wol men graach in opfallende iepening foar jins earste stikje foar it nije Skanomodu, fan de oare kant is it ek gewoan sa. Ik mei net oer de Fryske flagge.

It read/wyt/blau leit my wat te ticht tsjin de Nederlânske flagge oan en dy efterlike pompeblêden, ik haw der skjin myn nocht fan. Skjin. Myn nocht. Dy ûnnoazele reade dinkjes, tsjintwurdich komst se ek oeral mar tsjin. Net allinnich op de flagge, mar ek op bekers, klompen, ferpakking fan itensprodukten, mûtsen, strikken, horloazjes en ûh la la, sels in bikiny!

De pompeblêden op de Fryske flagge en it Frysk folksliet binne betocht yn de njoggentjinde ieu, yn in perioade dat bûter en turf de wichtichste eksportprodukten wiene. In tiid dat de Fryske identiteit stal jûn waard mei de symbolyk dêr’t wy no, hast hûndertfyftich jierren fierder, noch hieltyd bot oan hingje: skotsploegen, Fryske kij, kop-hals-romppleatsen en skûtsjesilen. Sels by de oanbieding fan it bidbook foar Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 koe men net sûnder Fryske hynders en 19e ieuske kostúms.

Foar it flaggeskip fan de Fryske identiteit, de Fryske taal, bliuwt der sa stadich oan ek net safolle oars oer as in plakje yn dy folkloristyske tradysje. De troch De Haach tastiene gebrûksmooglikheden binne sûnt Kneppelfreed hieltyd grutter wurden, mar yn de rjochtseal, yn de klasse, yn de iepenbiere romte, yn de media wurdt it Frysk kwealik brûkt, of men moat jin der al ta ferplichte fiele. It is de taal fan it plattelân (it is net om neat dat it in skoft ‘Boersk’ neamd waard) en in hantsjefol wittenskippers en skriuwers. Dy skriuwers hiene der ek net west as net – ek wer yn dy ferflokte 19e ieu – figueren as de bruorren Halberstma en Waling-om net in literêre tradysje begûn wiene, mei as lêste grutte fernijing de oprop ‘Fryslân en de Wrâld’ fan Douwe Kalma.

Yn 1915…..

Yn de kommende tiid wol ik yn dizze kollum op syk nei it Nije Fryslân. Dat kin wêze op in ferskaat oan ûnderwerpen. Saken as lânbou of sport, dêr’t minsken oan tinke by Fryslân, mar ek oan saken dy’t net drekt mei ús provinsje assosjearre wurde, lykas arsjitektuer en popmuzyk. Hingje wy oer nei folkloare en tradysje, of doare wy nijmoadrich en by de tiid te wêzen?

Dat, tink mar mei my mei en sis it mar: kinne wy de 19e ieu efter ús litte? Wêr is it moderne Fryslân te finen? Wêryn rint Fryslân foarop? Wa binne de findeldragers fan it nije Fryslân? Wolle wy ús ree meitsje foar de problemen fan de 21e ieu of bliuwe wy in bearenburch slobberjend, ljipaaisykjend, reedridend en ‘bûter, brea en griene tsiis’ itend folkje?

Earst mar ris in oare flagge, tinkt my. In nij Fryslân hat rjocht op in nije flagge. En dan net kieze foar de benammen yn Romaanske lannen populêre flaggen mei horizontale of fertikale banen, mar ús oanslute by de oare lannen fan de Noardsee-kultuer mei harren krusen: Ingelân, Skotlân, Denemarken, Sweden, Noarwegen en IIslân. Sels Grinslân hat dat begrepen.

It soe sa moai wêze om te begjinnen mei in grien flak. Grien mei stean foar it gers fan de greiden. Lykas de Noarske flagge soe ik in grut wyt krús der op lizze en op dat wite krús noch in smeller blau krús. Blau mei stean foar de loft, of foar it wetter fan de marren of de seeën. Of moat grien stean foar duorsumens en blau foar wettertechnology….

…. en bin ik sels te folkloristysk?

Publisearre op Skanomodu.nl, 28 maart 2015