Johannes vs Johannes

Begin 1994 viel ik net buiten de boot bij de gemeenteraadsverkiezingen. Pal/GroenLinks kreeg vijf zetels, ik stond op nummer zes. Gelukkig was er ook nog wel iets anders te doen. Ik werd bestuurslid van de provinciale afdeling van GroenLinks, die netjes in het Fries GrienLinks heette.

​Ik heb vooral nog vage herinneringen aan mijn korte tijd bij GrienLinks, behalve aan de grootste kwestie die in die tijd speelde: komt oud PvdA-er Johannes Spijksma op de lijst van GrienLinks of niet.

Ik kende Spijksma van mijn HBO opleiding maatschappelijk werk. Een verwarde man die jonger geweest moet zijn dan hij eruit zag. Weinig didactische vaardigheden, met ongetwijfeld heel veel kennis van zaken die hem zelf meer interesseerden dan dat wij, de studenten, er wat aan hadden.

Hij zat voor de PvdA in Provinciale Staten, maar kon met zijn fractie niet goed opschieten. Nadat hij ermee gebrouilleerd raakte, functioneerde hij een jaar of twee als zelfstandig, onafhankelijk statenlid.

Toen de kieslijsten voor de nieuwe periode moesten worden opgesteld, nam Spijksma contact met me op. Hij kende me niet meer als student van nog maar drie jaar geleden. Hij wilde graag bij ons op de lijst. Hoe het verder precies ging weet ik niet meer, maar ik herinner me dat ik met Spijksma één of meer gesprekken heb gehad en dat ik erachter kwam dat zijn belangrijkste drijfveer was dat - volgens hem zelf - zijn werk in de Provinciale Staten 'nog niet af was'. Mijn conclusie was: de man doet het voor zichzelf. Hij kon en wilde  nog geen afscheid nemen van zijn plek in de Staten. Met de PvdA ging hem dat niet meer lukken, hij had een ander vehikel nodig en dat was GrienLinks.

Er was ongetwijfeld een commissie die de concept kandidatenlijst opstelde en Spijkma tot mijn ergernis op plek drie plaatste. GrienLinks had sinds mensenheugenis twee zetels, we hoopten een keer een sprong naar drie te maken, dus dit was erg jammer.

Daartussendoor speelde het idee om met de PvdA een lijstverbinding aan te gaan. Reststemmen van de PvdA zouden dan bij GrienLinks kunnen worden opgeteld en ons wellicht aan een extra zetel helpen. Ik zocht daarover contact met mijn sociaal-democratische tegenhanger Cees Bijl, toen burgemeester van Leeuwarderadeel en voorzitter van de provinciale afdeling van de PvdA. Die gesprekken liepen moeizaam. Het was bij hem bekend dat Spijksma bij ons solliciteerde.

Tijdens de ledenvergadering waar de definitieve lijst moest worden vastgesteld probeerde ik de stemming te beïnvloeden met mijn kennis van zijn drijfveer. De Leeuwarder Courant schrijft daarover dat ik hem 'onder vuur nam' en vroeg wat voor hem belangrijker was: een nieuwe periode in de staten of (kandidaat zijn voor) GrienLinks. Uiteraard gaf hij een sociaal wenselijk antwoord en kreeg definitief zijn felbegeerde derde plek. Hoewel er meer mensen twijfels hadden bij de wenselijkheid van Spijksma op onze lijst, was lijsttrekker Willem Verf een uitgesproken voorstander. Ik vermoed overigens dat voor Verf de steek onder de gordel naar de PvdA belangrijker was dan inhoudelijke argumenten om Spijksma onderdak te bieden. 

​Het kostte ons de lijstverbinding met de PvdA. Hoewel Cees Bijl dat in de Leeuwarder Courant ontkende, had zijn afdelingssecretaris dat al bij me aangegeven. Het leverde een lelijk stukje in de Leeuwarder Courant op, waarin de twee PvdA bestuursleden elkaar lijnrecht tegenspraken.

GrienLinks had er allemaal niks aan. Niet aan de lijstverbinding die niet doorging, maar ook Spijksma bleek geen stemmentrekker. De teller bleef voor GrienLinks bij twee zetels steken.

Van Spijksma hebben we bij GrienLinks daarna nooit weer iets vernomen...