Johannes Beers
  • Blog
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • Carel Roorda
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Genealogie
    • beersgeschiedenis
    • Beerskwartierstaat >
      • beersrinzepiet
      • beersjitze
      • beersrinze
      • beerspieter
      • beersrinsegerlofs
      • beersgerlofklazes
      • beersclaasmartens
      • beersmaartenijans
    • palgeschiedenis
    • PalKwartierstaat >
      • palauke
      • paljogchum >
        • devries
      • paljelkewiebes
      • palwiebeoenes
      • paloenejelkes
      • paljelkejohannes
      • paljohannesgerrits
      • palgerritjohannes
  • Foto's
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact

Lazarus

6/3/2016

0 Opmerkingen

 
Ik bin noch hieltyd wat ûnder de yndruk fan de dea fan David Bowie. Sûnt syn hertoanfal yn 2004 hie er him weromlutsen út it publike bestean, mar mei de albums The Next Day en Blackstar hat er oan de ein fan syn libben ta moai wurk ôflevere. Yn desimber stie er noch op it poadium yn New York by de premjêre fan syn musical Lazarus. Begjin jannewaris hie de kanker him kapot krigen. Syn fideoklip by it nûmer Blackstar ferwiist blykber nei it oankommende libbensein: Major Tom wurdt dea weromfûn.

Al hâld ik der net sa fan om alle problemen mar mei kanker te ferlykjen – it is faak sa respektleas nei minsken dy’t pasjint binne – ik doch it no al: de Nederlânske taal woekeret as in kankergeswel yn Fryslân. De Fryske taal giet der oan kapot en it is al yn sa’n fierfoardere stadium, dat, der is eins neat mear tsjin te dwaan. Ik haw it al earder sein en skreaun: it Frysk sil de ein fan de ieu net helje, dêr bin ik wis fan.

Ultsje Hosper, foarsitter fan de Frysk Nasjonale Partij (FNP), liket no ek alle hope ferlern te hawwen. Hy wol dat syn party tenei de klam net mear safolle leit op it gebrûk fan de Fryske taal, om’t dat neffens him in ‘efterhoedegefjocht’ is. Der wie in soad krityk, mar ik wol it hjir opnimme foar Hosper, dy’t in freon fan de Fryske taal is: jierrenlang direkteur fan in natuerorganisaasje dy’t allinnich in Fryske en gjin Nederlânske namme hat en ien dy’t it oer ‘efterhoede’ hat en net ‘achterhoede’ seit, dy hâldt fan de Fryske taal.

En hy is wier net de iennichste dy’t klear is mei de Fryske taal. By Omrop Fryslân is der ek wol oer praat: Nederlânsktalige programma’s, benammen ek om’t de Omrop ek rampestjoerder is. It Frysk is hast alhiel út de Leeuwarder Courant ferdwûn, de oplage fan Fryske boeken rint hurd tebek, lykas it tal bern dat noch in Fryske namme kriget en hieltyd mear minsken witte net mear hoe’t sy de de krekte tiidwurdfolchoarder moatte brûke.
Fryslân hat yn de 16e ieu syn hertoanfal hân. It Frysk wie net mear te finen yn it offisjele, publike libben en is in taal foar thús, de kroech en it sportfjild wurden. De opkomst fan de Nederlânsktalige massamedia wie it begjin fan de ein. Doe is it Frysk ferkankere mei ynterferinsjes, ynfloeden fan it Nederlânsk. Wat wy no thús prate, yn de kroech of op it sportfjild brûke, kin hast de namme ‘Frysk’ net mear drage.

Wy moatte dy situaasje ûnder eagen sjen en net, sa’t de Fryske Akademy it hawwe wol, tinke dat it just goed giet mei it gebrûk fan it Frysk. Harkje leaver nei Arjen Versloot en Eric Hoekstra, dy’t sizze dat it Frysk hieltyd Hollânsker wurdt. Dan begripe wy better wat der spilet as in jonkje by Omrop Fryslân yn it nijs ropt dat er bliid wie dat it ferzen hie, om’t er no wer ris ‘kin skaatse’.
No is it de fraach wat wy dogge mei de tiid dy’t ús, brûkers fan it Frysk, noch gund is. Lizze wy de holle yn de skutte en fjochtsje in efterhoedegefjocht, sa’t Hosper it hawwe wol? Ik sis fan nee! Bliksem! Lit ús in foarbyld nimme oan David Bowie dy’t mei de ein fan syn libben yn ‘t sicht de nocht en de wille hie om moai wurk ôf te leverjen. Dat kinne wy ek, ús moaiste wurk ôfleverje en nochris sjen litte hokker skientme ferlern giet mei it ferlies fan de Fryske taal.
​
Dêrom, skriuwers, lûk jim reade skuon oan en skriuw jim Next Day! Sjongers, sjong jim Blackstar, ûnder it moanneljocht, it serieuze moanneljocht! Dichters, skriuw jim Lazarus en wa wit, wa wit, sille wy sjen oft de Fryske taal net in weropstanning belibje kin.

​Publisearre op skanomodu.nl, 10 febrewaris 2016

​​
0 Opmerkingen



Laat een antwoord achter.

    Ik ben ook te vinden op Mastodon

    Categorieën

    Alles
    Berlin
    Danish Adverts
    Digitale Voetafdruk
    Frysk
    Graphic Novel
    PAL/GroenLinks
    Popmuziek
    Reboelje
    Skanokollum
    Waargebeurd
    Zeer Kort Verhaal
    Zorg

    Archieven

    Maart 2023
    Februari 2023
    Januari 2023
    November 2022
    Juli 2022
    Juni 2022
    Mei 2022
    September 2021
    Augustus 2021
    Mei 2021
    Maart 2021
    Februari 2021
    Januari 2021
    December 2020
    November 2020
    Oktober 2020
    Augustus 2020
    April 2020
    Februari 2019
    December 2018
    November 2018
    September 2018
    Juli 2018
    Juni 2018
    Mei 2018
    April 2018
    Maart 2018
    Februari 2018
    Januari 2018
    December 2017
    November 2017
    Oktober 2017
    Juni 2017
    Mei 2017
    April 2017
    Maart 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Oktober 2016
    September 2016
    Augustus 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Maart 2016
    Februari 2016
    Januari 2016
    December 2015
    November 2015
    Oktober 2015
    Augustus 2015
    Juni 2015
    Mei 2015
    April 2015
    Maart 2015
    September 2014
    Augustus 2014
    Juli 2014
    Juni 2014
    Mei 2014
    November 2013
    Oktober 2013
    September 2013
    April 2013
    Maart 2013
    December 2012
    Februari 2012
    December 2011
    Mei 2010
    Februari 2009

Powered by Maak je eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.
  • Blog
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • Carel Roorda
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Genealogie
    • beersgeschiedenis
    • Beerskwartierstaat >
      • beersrinzepiet
      • beersjitze
      • beersrinze
      • beerspieter
      • beersrinsegerlofs
      • beersgerlofklazes
      • beersclaasmartens
      • beersmaartenijans
    • palgeschiedenis
    • PalKwartierstaat >
      • palauke
      • paljogchum >
        • devries
      • paljelkewiebes
      • palwiebeoenes
      • paloenejelkes
      • paljelkejohannes
      • paljohannesgerrits
      • palgerritjohannes
  • Foto's
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact