Johannes Beers
  • Blog
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • Carel Roorda
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Genealogie
    • beersgeschiedenis
    • Beerskwartierstaat >
      • beersrinzepiet
      • beersjitze
      • beersrinze
      • beerspieter
      • beersrinsegerlofs
      • beersgerlofklazes
      • beersclaasmartens
      • beersmaartenijans
    • palgeschiedenis
    • PalKwartierstaat >
      • palauke
      • paljogchum >
        • devries
      • paljelkewiebes
      • palwiebeoenes
      • paloenejelkes
      • paljelkejohannes
      • paljohannesgerrits
      • palgerritjohannes
  • Foto's
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact

​De ontdekking van het Fries (1): Wales

7/12/2020

3 Opmerkingen

 
​Ik ben opgegroeid in een ietwat diffuse taalsituatie. Hoewel thuis, op school en in de kerk Nederlands werd gesproken, was het Fries zelfs in Leeuwarden nooit ver weg. In de familie van mijn moeders kant werd vrij veel Fries gebruikt, zeker door mijn favoriete neef A die op het platteland woonde. Mijn vader sprak vooral Luwadders met zijn familie, een eeuwenoude mengvorm van Hollands en Fries.
Cymru/Wales
Tweetalige brochure
Tweetalige parkeerbonnen!
Als liefhebber van Geef Frysk (hij sprak het graag, kon het lezen én schrijven) kon hij lacherig doen over het Fries van mijn moeder en haar familie. Dan lachte hij om haar ‘skolle’ (school) en ‘skunnen’ (schoenen), want dat moest natuurlijk ‘skoalle’ en ‘skuon’ zijn. Ik begreep als kind al dat er verschillende soorten Fries waren en nu weet ik: aangezien mijn moeder is opgegroeid in Bantega, Lemmer en Sneek,  sprak ze Súdwesthoeks Fries. En Snekers, trouwens, net als het Luwadders een vorm van Stadsfries. Mijn vader sprak – vrij ongebruikelijk voor een Leeuwarder - Klaaifrysk (en Luwadders).
 
Ondanks de nabijheid van het Fries en Stadsfries besloten mijn ouders alleen Nederlands met hun kinderen te spreken. Nu is Leeuwarden een vrijwel Nederlandstalige stad en zoals gezegd, kerk en school waren ook Nederlandstalig, maar er was meer. Mijn vader legde me ooit uit dat de keuze voor het Nederlands ook was ingegeven door het idee dat zijn kinderen daar later meer aan zouden hebben in het onderwijs en bij het vinden van werk. Mijn moeder vertelde kort geleden dat voor haar een ervaring van lang geleden meespeelde. Ooit wist ze in gezelschap het Nederlandse woord voor ‘tsiis’ (kaas) niet en vroeg tot hilariteit van de anderen om de kese. Ze schaamde zich en wilde dat haar kinderen besparen.
 
Het was overigens niet zo dat mijn ouders een hekel hadden aan het Fries. Juist niet. Zeker mijn vader liet graag horen hoe mooi de Friese taal was door te pas en te onpas Friese woorden en uitdrukkingen in het rond te slingeren. Doordat ze beide Fries en Stadfries met hun familie praatten, leerde ik het als vanzelf goed verstaan en kon on-Nederlandse lettercombinaties als in ‘strjitte‘ of ‘skriuwe’ met gemak reproduceren. Ik sprak het alleen nooit, want ze wilden graag dat hun kinderen met het Nederlands opgroeiden.
 
Het is ze aardig gelukt. Randstedelingen wilden me later nog wel eens vertellen dat het aan mijn Nederlands niet te horen was dat ik uit Friesland kwam. Ik vatte dat dan op als een compliment en zo was het waarschijnlijk ook bedoeld.
 
In 2003 reed ik de grens tussen Engeland en Wales over en dat simpele feit was een ‘life-changing event’.
 
In Engeland was ik gewend aan het woord ‘SLOW’ dat voor scherpe bochten op het asfalt was geschilderd. Tijdens de vakantie van 2003 reden we met de auto vanuit het Peak District naar Wales. Waar we precies de grens met Wales waren gepasseerd was ons niet helemaal duidelijk, maar dat we inderdaad in Wales waren, was klip en klaar toen bij een scherpe bocht weer ‘SLOW’  op de weg was geschilderd, maar nu in combinatie met een tweede woord: ‘ARAF’. Waarschijnlijk waren we nog geen vijf minuten in Wales en ik had mijn eerste woordje Welsh al geleerd.
 
En dat was niet alles. Bij het boodschappen halen viel op dat zelfs de bordjes op de schappen tweetalig waren: Engels en Welsh. Datzelfde gold voor een foldertje over Harlech Castle: tweetalig. En hoewel ik (afgezien van Araf) geen woord Welsh kende, werd ik er erg vrolijk van. Het leek de gewoonste zaak van de wereld. Ze praten hier Welsh, dus hun informatie delen ze ook in het Welsh. Ik vond het prachtig, maar vond mezelf ook wel een grote lapzwans omdat ik in mijn eigen tweetalige land (ie. Friesland) alleen Nederlands gebruikte.
 
Na de zomervakantie heb ik een aantal Friestalige collega’s benaderd met de vraag of ze voortaan met mij ook Fries wilden spreken. Hoewel het in het begin onwennig was, lukt dat steeds beter. Voor mijzelf was het aanvankelijk lastig. Mijn gedachten waren Nederlands, dus voordat ik ze in het Fries kon uitspreken, moest ik dat voor mezelf vertalen. Het heeft enkele jaren geduurd voordat ik die gedachten in een vloeiend Friese beweging kon uitspreken en nog weer enkele jaren voordat ik ook in het Fries begon te denken.
 
Pas na tien jaar wist ik dat ik de Friese taal volledig beheerste toen ik het volgende telefoongesprekje voerde:
“Goedemorgen, u spreekt met ….”.
Ik: “Dag, u spreekt met Johannes Beers; ik zou u even terugbellen.”
“Ja goeiedei, moai dat jo even skilje.”
"Ik: “Ah, it kin ek yn ’t Frysk, hear ik.”
“Ja, ik tocht: oan de tongfal te hearren, dat moat wol yn ’t Frysk kinne”.
 
Ik heb dat maar als een compliment opgevat en zo was het waarschijnlijk ook wel bedoeld.
3 Opmerkingen
koos tiemersma link
7/12/2020 19:06:51

Sa kin it soms kin. Hiel moai beskreaun hoe't it libben je dan wer de iene, en letter wer in oare kant op stjoert.

Groetnis!

Koos

Antwoorden
Annie Beers
7/3/2021 13:20:39

En toch lukt het niet om nu nog tegen elkaar fries te praten hé , heel onwennig is dat . dus laten we het maar zo als het was Johannes .
Je moeder

Antwoorden
J Beers
7/3/2021 14:44:17

Nee, maar dat is niet raar hoor. Dat is omdat we dat vanaf het begin al doen. Je hersenen geven een soort label af dat onthoudt welke taal je met iemand spreekt. Het is heel moeilijk dat te veranderen. Dat voelt dan 'gek'.
Evengoed lukt het me met veel collega's niet om Nederlands te praten, omdat mijn hersenen bij hen het label 'Frysk' hebben geplakt. Grappig is dat mensen tijdens een gesprek kunnen switchen van taal. Zou ik met jou en een collega praten, dan switch ik gemakkelijk van Frysk naar Nederlands en weer terug.
Taal is een mooi ding...!

Antwoorden



Laat een antwoord achter.

    Ik ben ook te vinden op Mastodon

    Categorieën

    Alles
    Berlin
    Danish Adverts
    Digitale Voetafdruk
    Frysk
    Graphic Novel
    PAL/GroenLinks
    Popmuziek
    Reboelje
    Skanokollum
    Waargebeurd
    Zeer Kort Verhaal
    Zorg

    Archieven

    Maart 2023
    Februari 2023
    Januari 2023
    November 2022
    Juli 2022
    Juni 2022
    Mei 2022
    September 2021
    Augustus 2021
    Mei 2021
    Maart 2021
    Februari 2021
    Januari 2021
    December 2020
    November 2020
    Oktober 2020
    Augustus 2020
    April 2020
    Februari 2019
    December 2018
    November 2018
    September 2018
    Juli 2018
    Juni 2018
    Mei 2018
    April 2018
    Maart 2018
    Februari 2018
    Januari 2018
    December 2017
    November 2017
    Oktober 2017
    Juni 2017
    Mei 2017
    April 2017
    Maart 2017
    Februari 2017
    Januari 2017
    December 2016
    November 2016
    Oktober 2016
    September 2016
    Augustus 2016
    Juli 2016
    Juni 2016
    Maart 2016
    Februari 2016
    Januari 2016
    December 2015
    November 2015
    Oktober 2015
    Augustus 2015
    Juni 2015
    Mei 2015
    April 2015
    Maart 2015
    September 2014
    Augustus 2014
    Juli 2014
    Juni 2014
    Mei 2014
    November 2013
    Oktober 2013
    September 2013
    April 2013
    Maart 2013
    December 2012
    Februari 2012
    December 2011
    Mei 2010
    Februari 2009

Powered by Maak je eigen unieke website met aanpasbare sjablonen.
  • Blog
  • Frysk
    • ferhalen
    • essees
    • boekbesprekken
    • kollums
  • History
    • Frescoes >
      • Frisian frescoes
      • Danish frescoes
      • Swedish frescoes
      • Other countries
    • Runes >
      • Runes in Frisia >
        • Frisian runic inscriptions
        • Aspects of Frisian runes
        • The corpus of Frisian runic inscriptions
      • Runes in Denmark
      • Runes in Sweden
    • Viking trading places >
      • Ribe
      • Hedeby
      • Birka
      • Kaupang
      • Dorestad
    • Carel Roorda
    • The Georgian uprising on Texel
    • 1952: Swedish DC-3 shot down by Russia
  • Genealogie
    • beersgeschiedenis
    • Beerskwartierstaat >
      • beersrinzepiet
      • beersjitze
      • beersrinze
      • beerspieter
      • beersrinsegerlofs
      • beersgerlofklazes
      • beersclaasmartens
      • beersmaartenijans
    • palgeschiedenis
    • PalKwartierstaat >
      • palauke
      • paljogchum >
        • devries
      • paljelkewiebes
      • palwiebeoenes
      • paloenejelkes
      • paljelkejohannes
      • paljohannesgerrits
      • palgerritjohannes
  • Foto's
    • Geschiedenis
    • Stinzen en states
    • Stad en Dorp
    • Landschap
    • Militair
    • Muziek
    • Diversen
  • Zorg
    • Sietze Kijlstra
    • Johan Mackenbach
    • Evelien Finnema
  • Contact